Η ΕΛΕΝΗ ΚΟΥΤΣΙΛΑΙΟΥ ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΑΡΚΕΣ, ΑΤΕΛΕΣΦΟΡΟ ΠΕΙΡΑΜΑ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 25/01/2016 13:18
"Φυλάξου από το πνεύμα,
γιατί ξέρει τόσα που δεν ξέρει τίποτα
και σε αφήνει ανάποδο εκκρεμές,
εκστομίζοντας γνώση, ενόσω η καρδιά σου καταρρέει από το στόμα σου..."
Anne Sexton.
Ο εμμονικός της γνώσης, ο ακαταπόνητος ερευνητής, ο ερημίτης της Επιστήμης, ο αδηφάγος των ιδεών, ο ταγμένος στο αιώνιο πείραμα, θα αναγκαστεί να παραδεχτεί την αναλόγως αντίστροφη σχέση της προόδου του με τον χρόνο που του απομένει . Και προτού αφεθεί να κατασπαραχθεί από την οδύνη της ανεπάρκειάς του ο σοφός Φάουστ, ο δούλος του θεού, θα αναγκαστεί να στραφεί στο αδοκίμαστο μονοπάτι του μεταφυσικού. Στη δίνη της μαγείας. Όχι από την αποφορά του γήρατος που αναδύεται από το σώμα του, όχι από τον στερητικό από ηδονές βίο που σπατάλησε στις άκαρπες μελέτες, αλλά από την εμμονική του προσήλωση στην λύση του Αναπάντητου Ερωτήματος. Στα πρόθυρα της αυτοχειρίας θα ανασύρει από μέσα του το για χρόνια απωθημένο πνεύμα του κακού. Και θα ζήσει μια φαντασίωση καλώντας ο ίδιος τον Μεφιστοφελή – το alter ego του - ενσάρκωση της σκοτεινής πλευράς του Φάουστ, που θα τον οδηγήσει σε ακραίες και πρωτόγνωρες εμπειρίες. Στην αρχή ο πανεπιστήμων θα αντιμετωπίσει τις νέες συνθήκες ως άλλο ένα πείραμα εργαστηρίου. Μόνο που αυτήν τη φορά ερευνητής και πειραματόζωο ταυτίζονται : είναι ο ίδιος. Ο Μεφιστοφελής θα είναι ο καταλύτης. Έτερο πειραματόζωο -θυσιαζόμενο- η Μαργαρίτα. Όταν καταλάβει ότι δεν ορίζει ούτε καν ελέγχει τις συνθήκες, ούτε βρισκόμαστε στο εργαστήριο, αλλά στην ανελέητη πραγματικότητα, θα είναι πλέον αργά. Η δίνη θα τον καταπιεί.
Σε μια πλήρως ανθρωποκεντρική παράσταση που παίζει με την δυικότητα της ανθρώπινης φύσης, όπου το ενάρετο και το φαύλο συνυπάρχουν, η Κατερίνα Ευαγγελάτου θα πλάσει έναν ΦΑΟΥΣΤ γνήσιο εκπρόσωπο του ανθρώπινου γένους. Θα τον παρουσιάσει στα όρια της παιδεραστίας, της ανηθικότητας, του τυχοδιωκτισμού, της απόλυτης πτώσης, του αρχέγονου τρόμου, της υπαρξιακής απελπισίας αλλά και της σπαρακτικής μετάνοιας. Στο παραστασιακό εγχείρημα δεν υπάρχει θέση για ωραιοποίηση. Η ωμότητα με την οποία το αντιμετωπίζει χαράζει το μονοπάτι που θα μας οδηγήσει στην αποκάλυψη της ουσίας του κειμένου.
Αξίζει να γίνει αναφορά στο αμφίσημο τέλος. «Εκρίθη» ή «Εσώθη» η Μαργαρίτα;
Και πώς θα τελειώσουν όλα; Μα με το τέλος της φαντασίωσης του ήρωα. Θα βρεθεί ακριβώς εκεί από όπου ξεκίνησε. Αμετακίνητα μόνος. Υπαρξιακά έωλος. Χωρίς καμία Απάντηση στο Ερώτημά του. Το ερώτημα που στην πραγματικότητα θέτει η αθώα πλευρά της ανθρώπινης φύσης διά στόματος της Μαργαρίτας : «Εσύ, πιστεύεις στο Θεό;» Προσοχή δεν ρωτά αν υπάρχει Θεός, ρωτά αν έχει η ανθρωπότητα τη δύναμη της ακλόνητης πίστης μέσα στην αβάσταχτη ματαιότητα που περιβάλλει την ύπαρξή της. Της όποιας πίστης-όχι κατ’ ανάγκην θρησκευτικής.
Η Κατερίνα Ευαγγελάτου στο το δύσκολο εγχείρημά της διάλεξε εκλεκτούς συνοδοιπόρους.
Συγκεκριμένα: Ο Νίκος Κουρής είναι ένας ηθοποιός που επενδύει στην συνεχή και ακαταπόνητη μαθητεία. Δεν σου αφήνει περιθώριο να μην σεβαστείς την έντιμη και σοβαρή κατάθεση που κάνει σε αυτόν τον θηριώδη ρόλο. Ο Αργύρης Πανταζάρας δαιμόνιος και δαιμονικός μας προσφέρει έναν απολαυστικό Μεφιστοφελή. Οι δύο τους μαζί συλλειτουργούν σαν το αντιθετικό αλλά αλληλοσυμπληρούμενο κινεζικό σύμβολο Γιν Γιανγκ με παραδειγματικό τρόπο.
Η Νάνσυ Σιδέρη στον ρόλο της Μαργαρίτας δείχνει σαφείς αδυναμίες να παρακολουθήσει το οργιώδες σύνολο και κλυδωνίζεται σε αμηχανίες υποκριτικές. Έχει βέβαια το ελαφρυντικό ότι αντιμετωπίζει έναν από τους πιο αινιγματικούς ρόλους του κλασσικού Ευρωπαϊκού δραματολογίου. Απολαυστική η Μάρθα της Δήμητρας Βλαγκοπούλου.
Οι υπόλοιποι ηθοποιοί απόλυτα εναρμονισμένοι στο υψηλό επίπεδο του όλου εγχειρήματος. Η Εύα Μανιδάκη δημιουργεί ένα σκηνικό σύμπαν εξαιρετικής ακρίβειας και λειτουργικότητας τόσο στην αρχιτεκτονική του σχέση με το χώρο όσο και στη σημειολογική του συμβολή στην παράσταση. Αποδεσμεύοντάς το από τα εικονογραφικά του δεσμά δίνει την δυνατότητα να λειτουργεί ως συμβολική αντιστροφή στην οπτική αποτύπωση του κειμένου: κάτω η ενδοσκόπηση, πάνω η αμαρτία. Κάτω η ανάταση (ανάδυση), πάνω η «πτώση» . Η σκηνή που ο Φάουστ κουβαλά το σκηνικό στην πλάτη του ως «ό αίρων την άμαρτίαν του κόσμου» αποκαλυπτική.Ειδική μνεία για την εξαιρετική δουλειά της Πατρίσια Απέργη στη χορογραφία. Εντυπωσιακή.
Η μουσική σύνθεση του Γιώργου Πούλιου συνοδοιπορεί με το όλο εγχείρημα. Η Κατερίνα Ευαγγελάτου αναμετρήθηκε με έναν από τους ογκόλιθους του Δυτικού πολιτισμού με γενναιότητα, δυναμισμό, εντιμότητα, άποψη, γνώση, κριτική σκέψη και γνησιότητα.
Η σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζει η ίδια τις σκηνοθετικές της απόπειρες αποδεικνύεται και με την απόλυτα εύστοχη επιλογή της να καλέσει ως σύμβουλο Δραματουργίας τον Πλάτωνα Μαυρομούστακο.
Και κάτι ακόμα είναι από τους ελάχιστους Έλληνες σκηνοθέτες που έχει την ξεχωριστή ικανότητα να κινεί παραδειγματικά πολυπληθείς θιάσους.
Το να ισχυριστεί κανείς ότι η Κατερίνα Ευαγγελάτου «είναι ταλαντούχα» είναι υπεκφυγή. Γιατί είναι πολλά παραπάνω από αυτό και πιο πολύπλοκα. Αποτελεί παρακαταθήκη πολιτισμού.