ΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΦΥΛΑΚΕΣ
- Ημερομηνία: Τετάρτη, 15/01/2020 19:01
Aυτό που ένιωσα, όταν έσβησαν τα φώτα και ξεκίνησαν οι ΑΝΘΡΩΠΟΦΥΛΑΚΕΣ του Περικλή Κοροβέση στο Θέατρο Τέχνης Κάρολος Κουν, ήταν ότι τριγύρω μου δεν υπήρχε τίποτα, μήτε θεατές, μήτε σκηνικά, μήτε ηθοποιοί. Μόνο σκέψεις. Και εκείνη η μυστήρια ησυχία που ακούγεται τόσο δυνατά, που σε τρελαίνει, όπως στην απομόνωση ενός κρατητηρίου.
Από το "Υπόγειο" της Πεσμαζόγλου 5, τηλεμεταφέρεσαι χωροχρονικά στα υπόγεια του σφαγείου του ΕΑΤ-ΕΣΑ, στην οδό Μπουμπουλίνας 18, της περιόδου '67-'74. Τα φώτα ανάβουν και έρχεσαι αντιμέτωπος με το λευκό τίποτε, που καλύπτει το χώρο. Λευκό πάτωμα, λευκές κουρτίνες στο φόντο, λευκό κελί.
Στην άκρη του, ένας άνθρωπος μισοκάθεται σε μια καρέκλα, λες και φοβάται να αφεθεί, να αποθέσει όλο του το βάρος πάνω της. Λες και ξέρει πως οι στιγμές ξεκούρασης μέσα σε αυτό το κολαστήριο είναι μετρημένες και ιδιαζόντως εύθραυστες. Από τη μια παρακαλεί να τον αφήσουν πεταμένο στην απομόνωση για πάντα και ας μην ξαναδεί ήλιου φως, παρά να τον πάρουν και να συνεχίσουν τα απάνθρωπα βασανιστήρια. Το πνεύμα του τρελαίνεται στο τίποτε της απομόνωσης, μα το σώμα του αγαλλιάζει. Η ψυχή του έχει πια πέσει σε κώμα, δεν μπορεί να αντέξει τόσο πόνο, τόσο εξευτελισμό, τόση αδικία.
Κατηγορείται γιατί αγαπάει τους ανθρώπους, τον ήλιο, τη ζωή, την ελευθερία, τη δικαιοσύνη. Κατηγορείται γιατί διάβαζε Μαρξ και είχε βιβλία του στο σπίτι του. Κατηγορείται γιατί δεν ασπάστηκε ποτέ τον ρατσισμό, την ξενοφοβία, τον εθνικισμό, τον φασισμό, την πλουτοκρατία, τα παλάτια και τις αυλές τους. Κατηγορείται γιατί δεν υπέκυψε στα βασανιστήρια, δε τον λύγισε το ξύλο, δε τον τσάκισε η φάλαγγα, δεν υπέγραψε δήλωση μετανοίας, δεν αποκήρυξε τον κομμουνισμό, δεν προσκύνησε τον δικτάτορα.
Υπόγειο - Ταράτσα - Ανάκριση - Απομόνωση - Κελί. Η διαδρομή ίδια κι απαράλλαχτη κάθε μέρα σαν δρομολόγιο του τρόλεϊ. Το ξύλο και τα βασανιστήρια απάνθρωπα, κάθε μέρα από την αρχή. Δε συνηθίζονται, δεν υποφέρονται. Αντιθέτως το σώμα μέρα τη μέρα εξασθενεί, εγκαταλείπει. Κατηγορείται και βασανίζεται, ''διότι δε συνεμορφώθη προς τας υποδείξεις''. Τριγύρω του βασανιστές, φρουροί, ανθρωποφύλακες. Βγάζουν επάνω του όλα τα κτηνώδη ένστικτά τους με τις ευχές και τις εντολές της πατρίδας. Κάνουν το πατριωτικό τους χρέος και μάλιστα αμείβονται αδρά γι' αυτό. Είναι τα τσοπανόσκυλα του συστήματος, πρέπει να είναι καλοταϊσμένα.
Τα γεγονότα διαδραματίζονται μπροστά στα μάτια σου. Η ατμόσφαιρα είναι αποπνιχτική. Κάθε τόσο έρχεται μια μικρή εκτόνωση, τόση ώστε να προλάβεις να πάρεις μια ανάσα, λίγο πριν σκάσεις.
Μια φωτεινή εικαστική παρέμβαση, σε εντάσσει στο κιτς λάιφσταϊλ της εποχής. Κι ύστερα πάλι σκοτάδι και βασανιστήρια. Όλα συμβαίνουν παράλληλα. Ο όχλος γιορτάζει, βλέπει ποδόσφαιρο, πάει σε παρελάσεις, σουβλίζει αρνιά και χορεύει τσάμικα. Οι εχθροί του καθεστώτος συλλαμβάνονται, φυλακίζονται, βασανίζονται, εξορίζονται, δολοφονούνται. Είσαι μάρτυρας των όσων συνέβαιναν σε εκείνα τα υπόγεια, σε εκείνη την ταράτσα, σ' εκείνα τα γραφεία του Μάλλιου, του Μπάμπαλη, του Πέτρου, του Θεοφιλογιαννάκου, του Χατζηζήση. Τώρα ξέρεις. Δεν υπάρχει πια "δεν ήξερα", δεν υπάρχει "δεν άκουσα" ή "δε μου είπαν".
Ξέρεις. Στα κληροδότησε με κάθε λεπτομέρεια ο Περικλής Κοροβέσης. Πλέον είσαι μάρτυρας. Τα αισθάνεσαι με όλες σου τις αισθήσεις. Σου σηκώνεται η τρίχα. Σε διαπερνά ρίγος. Φρόντισε γι' αυτό τόσο ο Μάνος Βαβαδάκης που σκηνοθέτησε την παράσταση όσο και ο Νέστορας Κοψιδάς που αναβίωσε όλα αυτά τα γεγονότα, πρωταγωνιστώντας σε έναν ρόλο πρόκληση για κάθε ηθοποιό. Πρέπει να αντέξει, να μη σπάσει, να αγωνιστεί, να μη λυγίσει, να εξιστορήσει όλα τα γεγονότα, να νιώσει τα βασανιστήρια στο σώμα και την ψυχή του ώστε να τα κοινωνήσει στους θεατές.
Τα φώτα της πλατείας ανάβουν ξανά. Μπορείς ν' αναπνεύσεις. Είσαι πια ελεύθερος να φύγεις. Ήταν μόνο μια καλοστημένη παράσταση. Όχι όμως μια φάρσα. Φεύγοντας πάρε μαζί σου αυτά που είδες, αναλογίσου τι συνέβη. Είναι πολύ πιθανό να συμβούν όλα αυτά ξανά, ίσως σε εσένα, ίσως σε κάποιο κοντινό σου πρόσωπο, ίσως στο παιδί σου. Μην ξεχάσεις τι είδες. Μην ξεχάσεις να πας να ψηφίσεις. Η δημοκρατία είναι εύθραυστο δικαίωμα και όχι τόσο αυτονόητο. Μην ξεχάσεις να σκεφτείς πριν ψηφίσεις. Ο φασισμός είναι δίπλα σου. Σου χτύπησε την πόρτα ξανά πριν μια δεκαετία και εσύ τον έβαλες στο σπίτι σου και στο κοινοβούλιο. Και εκεί είναι ακόμα. Μην ξεχάσεις να μιλήσεις με τους φίλους σου για το έργο. Πες τους τι είδες, πρότεινέ τους να το δουν κι εκείνοι. Και να βιαστούν. Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21.00, μέχρι τις 18 Φλεβάρη, στο Υπόγειο του Κουν.
Η ιστορική μνήμη δεν είναι προαίρεση. Είναι υποχρέωση.
Τον Νέστορα Κοψιδά πλαισιώνουν οι Θεοδώρα Γεωργακοπούλου, Ειρήνη Γεωργαλάκη, Ελένη Ζαχοπούλου και ο Άρης Λάσκος. Τη διασκευή ανέλαβε η Άνδρη Θεοδότου. Τη σκηνοθετική της βοήθειά προσέφερε στο Μάνο Βαβαδάκη η Θεοδώρα Γεωργακοπούλου. Την κίνηση επιμελήθηκε η Μυρτώ Γράψα. Τα σκηνικά και τα κοστούμια η Γεωργίνα Γερμανού με τη βοήθεια της Τίνας Μαρινάκη. Την παράσταση φώτισε η Στέλλα Κάλτσου. Τη μουσική επιμελήθηκε ο Φάνης Ζαχόπουλος.