ΕΡΧΕΤΑΙ Η ΙΣΜΗΝΗ, ΜΕ ΤΗΝ ΜΑΡΙΑΝΘΗ
- Ημερομηνία: Τρίτη, 08/03/2016 16:35
H Μαριάνθη Σοντάκη ερμηνεύει την ΙΣΜΗΝΗ, όπως την είδε ο μεγάλος ποιητής Γιάννης Ρίτσος, σε σκηνοθεσία Β. Νικολαΐδη, στο Θέατρο Φούρνος.
Ποια είναι η Ισμήνη του Ρίτσου;
Η Ισμήνη είναι η τελευταία εναπομείνασα της γενιάς των Λαβδακιδών. Η μόνη που προσπάθησε να μείνει έξω από το παιχνίδι της εξουσίας και του αίματος. Την βρίσκουμε χρόνια μετά, στο ρημαγμένο αρχοντικό να προσπαθεί να αναμετρηθεί με την απόφασή της. Εκείνη δεν πέθανε, αλλά ούτε και έζησε. Βιώνει, όπως λέει ο Ρίτσος: «… μια ατέλειωτη Κυριακή με κλεισμένα παράθυρα». Απίστευτα πολιτικό κείμενο με την πιο ουσιαστική σημασία του όρου.
Σε ποια περίοδο την συναντάμε και τι καλείται να αντιμετωπίσει;
Η περίοδος δεν αναφέρεται σαφώς στον μονόλογο. Από στοιχεία που δίνει ο Ρίτσος μέσα στο κείμενο, διαπιστώνουμε ότι μεταφέρει την ηρωίδα στην εποχή του. Το κείμενο αυτό έχει γραφτεί το 1966. Οι μνήμες από τον Εμφύλιο είναι ακόμα πολύ νωπές.
Έτσι αξιοποιεί όλο τον μύθο των Λαβδακιδών και κυρίως την διαμάχη των δυο αδελφών, του Ετεοκλή και του Πολυνείκη, την δίψα για εξουσία και το ξεκλήρισμα αυτής της οικογένειας για να μιλήσει εμμέσως για την πρόσφατη ελληνική Ιστορία. Η Ισμήνη μένει να αντιμετωπίσει την καταστροφή και την ερήμωση που έφεραν οι επιλογές των υπολοίπων της γενιάς της, αλλά και την φθορά που επιφέρει ο χρόνος. Μα πάνω από όλα καλείται για μια τελευταία φορά, με την έλευση ενός νεαρού αξιωματικού, να υπερασπιστεί την θέση της για την ζωή.
Σε αυτό το έργο δικαιώνεται;
Σε όλη σχεδόν την «Τέταρτη Διάσταση», ο Ρίτσος ασχολείται κυρίως με τους αντιήρωες της τραγωδίας. Επιδιώκει την «αποκατάσταση» αυτών των αφανών ηρώων μέσα από μια ελαφρά παραλλαγή του μύθου, ή μάλλον μέσα από την παράθεση της δικής τους αλήθειας, συνήθως με τη μορφή μιας εξομολόγησης σε έναν βουβό συνομιλητή. Αυτοί οι ποιητικοί μονόλογοι είναι το πιο άγνωστο κομμάτι του έργου του Ρίτσου, αλλά κατά τη γνώμη μου, και το πιο σημαντικό. Ο ίδιος γράφει σε ποίημά του: «…Τα πιο πολλά χρυσά σου νομίσματα/ τα ’κρυψες στις οπές του τοίχου/ Όταν θα γκρεμιστεί το σπίτι, ίσως τα βρουν» .
Τι σε συγκινεί εσένα στην ιστορία της; Αν βρισκόσουν στη θέση της τι νομίζεις πως τελικά θα είχες κάνει;
Πιστεύω βαθιά στην θέση της Ισμήνης, όπως μας την παραδίδει ο Ρίτσος. Θα ήθελα η ανθρώπινη ζωή να αντιμετωπίζεται με τον οφειλόμενο σεβασμό, και όχι σαν παράπλευρη απώλεια. Θα ήθελα η επιθυμία να μην αντιμετωπίζεται σαν αμαρτία. Ωστόσο, αν έπρεπε να διαλέξω, όντας άνθρωπος της ταραγμένης εποχής μου, νομίζω ότι δεν θα είχα άλλη επιλογή από το να πράξω με αίσθηση καθήκοντος, όπως η Αντιγόνη.
Σήμερα στη δική μας κοινωνία, ποια είναι η Ισμήνη;
Είμαστε όλοι εμείς οι «παρατηρητές» της Ιστορίας, που ματαίως οραματιζόμαστε να ζήσουμε εμείς, ή έστω τα παιδιά μας σε έναν κόσμο, όπου οι θυσίες θα ήταν αχρείαστες, οι ηρωισμοί άσκοποι και οι άνθρωποι θα εκπλήρωναν επιτέλους το ύψιστο καθήκον τους, αυτό της ζωής.
Πώς βιώνεις εσύ τη σύγχρονη πραγματικότητα και τα όσα συμβαίνουν στον τομέα του πολιτισμού;
Εγώ, όπως και η Ισμήνη, μένω να παρατηρώ αυτόν τον στρόβιλο, που τείνει να σαρώσει όλες τις σταθερές, που μέχρι τώρα, όλοι μας θεωρούσαμε ότι είχαμε σε αυτή την ζωή. Ανήκω σε μια γενιά πολύ καλομαθημένη που μέχρι τα 40 μας δεν είχαμε ζήσει σοβαρές πολιτικές και οικονομικές αναταράξεις, και φυσικά ούτε πόλεμο. Αυτό που ζούμε από το 2009 και εντεύθεν δεν μας περνούσε από το μυαλό. Όσο για τον πολιτισμό, αντιμετωπίζεται πια ως ιδιωτική υπόθεση, ή σαν βιομηχανία. Οι μόνοι που κερδίζουν είναι οι μεταπράτες και όχι εμείς που παράγουμε το καλλιτεχνικό προϊόν. Εμείς δεν έχουμε πια κατοχυρωμένο επάγγελμα. Συνήθως αντιμετωπιζόμαστε σαν ανειδίκευτοι ωρομίσθιοι και συχνά σαν ψώνια.
Επόμενα σχέδια;
Ελπίζω ότι με την «Ισμήνη» δεν θα τελειώσουμε εδώ. Με τον σκηνοθέτη της παράστασης, τον Βασίλη Νικολαΐδη, θα θέλαμε να συνεχίσουμε και του χρόνου το ταξίδι της και μάλιστα με κάποιες παραστάσεις σε Πάτρα και ίσως Θεσσαλονίκη. Επίσης ένα άμεσο σχέδιο είναι να μπω στο studio με τις Donnarte. Eίναι ένα γυναικείο σχήμα που αποτελείται από τις Θάλεια Αθανίτη (πιάνο), Ήβη Παπαθανασίου (τσέλο), Κορίνα Παπαδόδημα (βιολί) και εμένα. Είμαστε μαζί 12 χρόνια. Μας γνώρισε ο Πλάτωνας Ανδριτσάκης που κάνει τώρα και την μουσική της «Ισμήνης». Μόλις τελειώσαμε κάποιες εμφανίσεις μας στο Γυάλινο Μουσικό θέατρο και λέμε να βάλουμε πια τη δουλειά μας σε ένα cd.