ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗ: 'ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ ΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΠΟΛΙΤΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΤΟΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΗ ΜΕ ΚΑΧΥΠΟΨΙΑ'
- Ημερομηνία: Τετάρτη, 24/10/2018 12:33
Σκηνοθέτις, ηθοποιός και παραγωγός η Αναστασία Παπαστάθη μιλά στη Μαρία Κρύου και στο Αθηνόραμα για τις δυσκολίες στην γέννηση ενός νέου θεάτρου, αλλά και για το νέο πρόγραμμα του Radar.
Πριν λίγα χρόνια κάνατε την γενναία κίνηση να επενδύσετε σ’ ένα νέο θέατρο, το Radar. Ποιο ήταν το πιο δύσκολο θέμα που κληθήκατε να αντιμετωπίσετε;
Ήταν πολλά τα στάδια που πέρασα. Πήρα στα χέρια μου ένα κτήριο εγκαταλειμμένο, ετοιμόρροπο και το μετέτρεψα με πολύ προσωπική δουλειά και την συμπαράσταση φίλων (όπως της αρχιτέκτoνος - ηθοποιού Γεωργίας Ζώη, που ανέλαβε με την εταιρία της, την Έψιλον κατασκευαστική, την εκπόνηση του έργου) σ’ αυτό τον όμορφο χώρο που είναι το θέατρο Radar. Τι να πρωτοθυμηθώ; Την ενοποίηση του φουαγιέ στον κάτω χώρο, με το ισόγειο; Την γραφειοκρατία στην αδειοδότηση του θεάτρου και την άδεια του κυλικείου; Είναι πάρα πολλά. Αλλά να ξέρετε ότι αυτά τα διαδικαστικά, τα θεωρώ ασήμαντα. Ωραία φτιάχτηκε ένα θέατρο και μετά; Πως θα διαβιώσει μέσα στον χρόνο; Τι έχει να πει αυτός ο χώρος στον σύγχρονο άνθρωπο; Αυτή κατά την γνώμη μου είναι η μεγαλύτερη δυσκολία.
Τι σημαίνει να είσαι θεατρικός επιχειρηματίας στην Ελλάδα σήμερα;
Ποτέ μου δεν είχα φιλοδοξία να γίνω θεατρικός επιχειρηματίας. Αναγκάστηκα να το κάνω, για να καταθέσω αυτά που ήθελα να πω. Όμως τα πράγματα στην Ελλάδα δεν είναι εύκολα και δεν αναφέρομαι στις κρατικές επιχορηγήσεις. Προσωπικά, από την φύση μου, δεν έχω μάθει να ζητάω. Δουλεύω, καταθέτω την δουλειά μου και αν βρει αποδέκτες έχει καλώς. Διαφορετικά θα πρέπει να σκεφτώ, τι πρέπει να διορθώσω, που έχω κάνει λάθος. Σίγουρα τα πράγματα στην Ελλάδα δεν ευνοούν, όχι μόνο το θέατρο αλλά την τέχνη γενικότερα. Το κράτος αντιμετωπίζει τον Έλληνα πολίτη και πολύ περισσότερο τον καλλιτέχνη με καχυποψία. Και έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, ποιος θα εξαπατήσει ποιον. Δημιουργούνται σχέσεις εκρηκτικές και επικίνδυνες. Δεν βοηθούν κανέναν να εξελιχθεί.
Βλέποντας τον θεατρικό χάρτη της Αθήνας να αλλάζει από χρόνο σε χρόνο τι σκέφτεστε;
Μου αρέσουν οι αλλαγές, κάτι σημαίνουν. Μου φέρνετε συνειρμικά στο μυαλό αυτό που έλεγε ο Βολταίρος: «Ισορροπία είναι η προσαρμογή στις αλλαγές». Ας προσαρμοστούμε λοιπόν στις αλλαγές, και ας ωφεληθούμε από αυτές. Για να γίνονται, κάποιος λόγος υπάρχει.
Η ελπίδα ή η αντοχή στο χρόνο αποδεικνύει τι είναι αυτό που τελικά θέλει κάποιος ειλικρινά;
Η ελπίδα έχει κάτι δισυπόστατο. Η μία προσέγγιση της έννοιας ελπίδα σχετίζεται με την απραξία. Ελπίζω, άρα περιμένω, να μου έρθουν όλα ευνοϊκά. Η άλλη προσέγγιση της ελπίδας σημαίνει πράττω, ενεργώ και για αυτό το λόγο ελπίζω. Προσωπικά για να μπορώ να ελπίζω, θα πρέπει κάτι να κάνω, να πράξω. Η αντοχή είναι άλλο κεφάλαιο. Σίγουρα όταν ένας άνθρωπος προσπαθεί να υλοποιήσει τον στόχο του και πράττει ενεργά, εκτός από ελπίδα, πρέπει να διαθέτει και αντοχή, διαφορετικά θα καταρρεύσει στην διάρκεια. Εδώ όμως αξίζει να θυμηθούμε την ρήση του Λαο Τσε που την επανέλαβε και ο Καζαντζάκης: «Κάνε μια δουλειά που να σου αρέσει για να μην ξαναδουλέψεις ποτέ στην ζωή σου».
Με ποιον γνώμονα συνθέσατε το φετινό πρόγραμμα;
Ήταν η πρώτη χρονιά που αποφάσισα να δώσω μια εξωστρέφεια στο Radar. Η ροή των πραγμάτων οδήγησε προς αυτή την κατεύθυνση. Η προϋπόθεση που έθεσα ως όρο μέσα μου, ήταν ότι οι φιλοξενούμενες παραστάσεις θα πρέπει να εναρμονίζονται αισθητικά και ποιοτικά με τις παραστάσεις του Radar. Έτσι καταρτίστηκε το πρόγραμμα το οποίο περιλαμβάνει, το «Φαινόμενο Ρασομόν» δικό μου έργο που αφορά στη σχετικότητα της αλήθειας και επαναλαμβάνεται από τις 20 Οκτωβρίου και το «Καληνύχτα Μητέρα» της Μάρσα Νόρμαν, έργο βραβευμένο με Πούλιτζερ που κάνει πρεμιέρα στις 24 Νοεμβρίου. Η Μαρία Σκούντζου και εγώ θα υποδυθούμε τους δύο ρόλους μάνας-κόρης. Και τις φιλοξενούμενες παραγωγές, «Lemon» του Alessandro Baricco από την ομάδα Experimento, κάθε Δευτέρα και Τρίτη από τις 15 Οκτωβρίου και «Πες μου το όνομά σου» κάθε Κυριακή στις 12 το μεσημέρι, από τις 4 Νοεμβρίου, μια μουσικοθεατρική παράσταση για παιδιά με τον Φοίβο Δεληβοριά.
Η Μαρία Σκούντζου έχει αποδειχτεί μια πολύτιμη συνεργάτης για εσάς;
Μαζί της συνδέομαι κατά κάποιο τρόπο από τότε που ήμουν μαθήτρια στην δραματική σχολή. Την θαύμαζα. Την θεωρώ πολύ μεγάλη μορφή του θεάτρου μας. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την είσοδό της με τον Μινωτή στην τελευταία παράστασή του, στον «Οιδίποδα επί Κολωνώ» στην Επίδαυρο, όπου έπαιζε Αντιγόνη. Η διαδρομή τους από την πάροδο μέχρι το κέντρο της ορχήστρας, ήταν συγκλονιστική. Ή όταν την είδα την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Σολωμού. Ήταν εξ’ ίσου δυνατές εμπειρίες με αυτές που είχα, όταν είδα την «Μήδεια» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Νιναγκάβα, με τον Χίρα στον ομώνυμο ρόλο και τον «Τζον Γαβριήλ Μπόργκμαν» του Ίψεν στην κεντρική σκηνή του Εθνικού θεάτρου σε σκηνοθεσία Μπέργκμαν. Αυτές οι μνήμες έχουν αποτυπωθεί μέσα μου και λειτουργούν σαν πυξίδα που μου δείχνει τον προορισμό μου. Φέτος διανύουμε τον 4ο χρόνο συνεργασίας μας και συνειδητοποιούμε και οι δυο ότι έχουμε αποκτήσει κοινούς κώδικες, κάτι σαν κοινή θεατρική γλώσσα, στοιχεία απαραίτητα για την ανάπτυξη σχέσης μεταξύ των χαρακτήρων πάνω στην σκηνή. Μπορεί η κάθε μία να ψάχνει τον ρόλο της με διαφορετικό τρόπο, να ξεκινάει από άλλο σημείο, αλλά στο τέλος βαδίζουμε στον ίδιο δρόμο. Η Μαρία Σκούντζου είναι μεγάλο σχολείο για μένα. Η αφοσίωσή της σε αυτό που κάνει, η καθαρότητα που έχει σαν άνθρωπος, η σοβαρότητα με την οποία αντιμετωπίζει την δουλειά της, όλα αυτά είναι σπάνια και πολύτιμα.
Ποια είναι η μεγαλύτερη αγωνία σας για την παιδική σκηνή που φιλοξενεί φέτος την παράσταση του Φοίβου Δεληβοριά;
Η παιδική σκηνή του Radar εγκαινιάστηκε ένα χρόνο μετά την έναρξή του, με το «Μήπως Ονειρεύομαι» της Μαρίας Παυλοπούλου, σε μουσική Χρήστου Θηβαίου. Ακολούθησε η «Καμηλοπάρδαλη» της Ευγενίας Τσιχλιά και Θάνου Σιώρη παράσταση με κούκλες από τους Hop signior, το «Μια φορά και ένα τσουκάλι» της Ελένης Βαρελτζή από την Ελεύθερη Θεατρική Σπουδή και τα «Αγαλματάκια ακούνητα Μέρα; ή Νύχτα;» της Κυριακής Δοξαρά από την ομάδα Σκάλα. Οι παραστάσεις που σας ανέφερα φιλοξενήθηκαν στο Radar γιατί συνδέονταν με έναν κοινό άξονα, τον σεβασμό και την φροντίδα προς τα παιδιά. Φέτος πρόκειται να φιλοξενήσω, τον Φοίβο Δεληβοριά, έναν σημαντικό καλλιτέχνη τον οποίο εκτιμώ και ως άνθρωπο και ως δημιουργό. Το μόνο πράγμα που δεν αισθάνομαι είναι αγωνία. Αντίθετα, έχω έναν παιδικό ενθουσιασμό, όπως είχαν και ο Φοίβος όταν είδε την πρώτη φορά τον χώρο του θεάτρου και ο Παρασκευάς Καρασούλος, που έχει την ευθύνη της παραγωγής με την Μικρή Άρκτο.
Με συγκίνησαν τα λόγια του Φοίβου όταν, στην παρουσίαση του προγράμματος του Radar στους δημοσιογράφους, χαρακτήρισε τον χώρο, νησί μέσα στην πόλη, όπου γίνονται όμορφα και δημιουργικά πράγματα και εξέφρασε την επιθυμία του κάθε Κυριακή στις 12 το μεσημέρι να μετατρέψει το θέατρο σε έναν υπέροχο παιδότοπο, όπου θα ξεναγεί τα παιδιά στον μαγικό κόσμο της μουσικής και του θεάτρου. Άγγιξε την ευαισθησία μου, γιατί θεωρώ πολύ σημαντική υπόθεση μια παράσταση για τα παιδιά. Χρειάζεται σοβαρότητα και ανάληψη ευθύνης και ο Φοίβος τα διαθέτει όλα αυτά. Καμία αγωνία λοιπόν, χαρά αισθάνομαι.