4 - RODRIGO GARCIA - ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Πέμπτη, 07/07/2016 12:55
Παρακολούθησα στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Φεστιβάλ Αθηνών, τη σύνθεση του "τρομερού παιδιού" του αργεντίνικου Θεάτρου Rodrigo Garcia, υπό τον τίτλο "4". Ένας καλλιτέχνης που έχει χαρακτηριστεί τολμηρός, ανατρεπτικός, καινοτόμος και δεν ακολουθεί τις κλασσικές θεατρικές φόρμες, αλλά επιχειρεί πάνω σε δικές του ιδέες να δημιουργήσει μια εικαστική performance με αρκετά θεατρικά στοιχεία μέσα της, ένα είδος προσωπικού πειραματικού θεάτρου. Στο παρελθόν δεν είχα παρακολουθήσει κάποια δημιουργία του και πήγα με εξαιρετικό ενδιαφέρον να δω αυτή, που φιλοξένησε φέτος το Φεστιβάλ Αθηνών, για να έχω ένα δείγμα γραφής. Μια δημιουργία για την οποία είχα ακούσει ότι περιείχε αρκετές εμπνεύσεις σκηνικές, οι οποίες δεν ήταν συνηθισμένες στο θέατρο και ότι αυτές υπηρετούσαν μια ανατρεπτική και νέα οπτική σε σύγχρονα θέματα και προβλήματα.
Αυτά που είδα, θα επιχειρήσω να σας τα περιγράψω, αναπαριστώντας κατά το δυνατόν την ατμόσφαιρα της παράστασης αυτής.
Τέσσερις ηθοποιοί δεμένοι μεταξύ τους με λεπτό σκοινί (με θορυβώδη καμπανάκια) σα σε ιστό αράχνης μπαίνουν στη σκηνή και κατευθύνονται προς μια ιατρική (ψυχιατρική) πολυθρόνα. Εκεί ξαφνικά αρχίζουν και παλεύουν με αποτέλεσμα να αποσυνδεθούν από τα δεσμά του σκοινιού και στη συνειδητοποίηση της έλλειψής του, επιχειρούν να γίνουν και πάλι ένα σύνολο με μια μεγάλη ομαδική αγκαλιά. Η αφήγηση που ακούγεται από τα ηχεία και διαβάζουμε σε υπότιτλους, περιέχει πληροφορίες και μικρές ιστορίες εντελώς άσχετες μεταξύ τους, κάποιες στα όρια της χυδαιότητας, κάποιες στα όρια της αμπελοφιλοσοφίας και κάποιες που έκλειναν μέσα τους προσωπικές εμπειρίες του δημιουργού και είχαν τελικά το μεγαλύτερο ενδιαφέρον.
Σε επόμενη σκηνή, τέσσερα πουλερικά φορώντας βρεφικά παπουτσάκια, κάνουν την εμφάνισή τους στη σκηνή και οι ηθοποιοί αρχίζουν να τα ταλαιπωρούν ανελέητα, βάζοντάς τα μέσα στο μπουφάν τους, κρατώντας τα από τα πόδια ανάποδα και περιφέροντάς τα στη σκηνή, ακόμα και βάζοντάς τα μέσα στα εσώρουχά τους, πιθανώς σε μια φτηνή απομίμηση κτηνοβασίας.
Εξοργίστηκα να βλέπω τα ζώα να ταλαιπωρούνται και να υφίστανται ένα σκηνικό βασανισμό αναίτιο, για να παίξουν ένα συμβολιστικό ρόλο στις προθέσεις του δημιουργού. Και μάλιστα για ένα θέμα, που αφορά ελάχιστους και που μάλλον βρήκε θέση στην παράσταση, μόνο και μόνο για να προκαλέσει σχόλια και να δημιουργήσει μια περιρέουσα ατμόσφαιρα.
Ένα drone ήταν επίσης παρόν στη σκηνή, χωρίς προφανή λόγο, το οποίο πρόσθετε φασαρία και απλά τραβούσε το μάτι και την προσοχή του κοινού, σαν ένα ασυνήθιστο θέαμα. Όπως ας πούμε ένα σπάνιο ζώο στο τσίρκο.
Καλώντας μια εθελόντρια από το κοινό, η γυναίκα του θιάσου, επιχειρεί μαζί της μια -φαινομενικά- συζήτηση γνωριμίας, η οποία πολύ σύντομα εξελίσσεται σε συζήτηση σεξουαλικών προτιμήσεων και στάσεων στο σεξ. Κλεισμένες και οι δύο μέσα σε μεγάλους σάκους, κάνουν σχεδόν στα τυφλά ένα διάλογο, ο οποίος καταλήγει σε μια αναπαράσταση σεξουαλικού αυνανισμού σε διάφορες στάσεις υπό τους ήχους της μουσικής. Ο ρυθμός όλο και επιταχύνεται μέχρι την κορύφωση. Ο συμβολισμός αυτής της σκηνής μου διέφυγε, εκτός αν υπονοείτο η δυσκολία που υπάρχει στη σημερινή εποχή, στις ερωτικές σχέσεις των ανθρώπων. Έμεινα όμως με την απορία, καθώς σκηνικά δε διαφωτίστηκα επαρκώς.
Στη συνέχεια, εμφανίστηκαν στη σκηνή δύο μικρά κοριτσάκια, ντυμένα, χτενισμένα και μακιγιαρισμένα σαν κοκότες, που πωλούν τις υπηρεσίες τους στα μεγάλα σαλόνια, σε μια εμφανή προσπάθεια να συνδεθεί το θέαμα με το καυτό θέμα της παιδοφιλίας, που είναι από τις μάστιγες της εποχής και πολύ λιγότερο με την παιδική σεξουαλικότητα. Χορεύοντας με τους ηθοποιούς σε ξέφρενους ρυθμούς χορευτικής ποπ, από τα ηχεία με παρτενέρ τους ενήλικες ηθοποιούς και πίνοντας κοκτέιλ, καταλήγουν στην ιατρική πολυθρόνα να ακούν την ιστορία των παιδικών χρόνων ενός σαμουράι, που λες ότι έχει ξεφύγει από ταινία του Κουροσάβα, ίσως στο μοναδικό σημείο που η αφήγηση και ο λόγος έχει αρχή, μέση και τέλος, κάποιον ειρμό και κάποια συνέχεια (και φυσικά το αντίστοιχο ενδιαφέρον). Μια σχεδόν συγκινητική ιστορία, η οποία κουράζει τελικά τα κοριτσάκια, που αποχωρούν επιδεικτικά αφήνοντας τον σαμουράι να μονολογεί.
Και κάπου εκεί έρχεται η στιγμή της συμμετοχής στη σκηνική δράση ενός τεράστιου σαπουνιού Savon de Marseille (τα γαλλικά μου πάσχουν σκανδαλωδώς, αλλά αυτό σημαίνει σαπούνι Μασσαλίας), το οποίο ο ένας από τους ηθοποιούς, ποτίζει με ένα λάστιχο, ενώ οι άλλοι δύο αφού γίνονται και αυτοί μούσκεμα, αρχίζουν να τρίβονται και να κυλιούνται πάνω στο σαπούνι, δημιουργώντας την απαραίτητη σαπουνάδα, ενώ επιδίδονται και σε σεξουαλικές σκηνές, δίνοντάς μας και μια μικρή γεύση γυμνού. Η σεξουαλική πράξη ημίγυμνων σωμάτων πάνω σε ένα σαπούνι, κάπου ήθελε να συμβολίσει είτε τον εξαγνισμό των σωμάτων κατά την πράξη, είτε τον εξαγνισμό της ίδιας της πράξης, είτε και των δύο.
Μετά το τέλος, ένα ξέβγαλμα με το λάστιχο και πάλι όλοι μαζί, σε μια μεγάλη αγκαλιά με σεξουαλικά υπονοούμενα.
Ανακεφαλαιώνοντας και κάνοντας ένα απολογισμό αυτών που έλαβαν χώρα στη σκηνή της Πειραιώς 260, από το τρομερό παιδί της αργεντίνικης θεατρικής κουλτούρας, θα έλεγα ότι παρουσίασε μία παράσταση που είχε μεγάλη εμμονή με το σεξ και με τις διαστροφές του, χωρίς να εμβαθύνει με κάποιες σκέψεις ή διαλόγους σε μια προβληματική, αλλά απλά παραθέτοντάς το, συχνά με τρόπο αχρείαστα προκλητικό, που θύμισε φτηνό τηλεοπτικό κόλπο για την προσέλκυση ακροαματικότητας. Οι σκηνές, πέρα από το συστατικό αυτό, έχουν ελάχιστη ή μηδαμινή σύνδεση ή σχέση μεταξύ τους, ενώ η αφήγηση αναλώνεται σε εξυπνακίστικα, ίσως και με κάποια δόση χιούμορ και ειρωνείας, σχόλια, άσχετα μεταξύ τους, που έδειξαν να υπάρχουν στο έργο, απλά για να γεμίσουν το χρόνο και τα κενά των εναλλαγών των σκηνών. Η προσωπική ιστορία του σαμουράι, απετέλεσε τη φωτεινή εξαίρεση. Η ταλαιπωρία των ζώων ήταν επιεικώς απαράδεκτη. Αντίθετα, η σωματική προσπάθεια των ηθοποιών ήταν πολύ έντονη και αξιέπαινη, δόθηκαν ψυχή και σώμα στους όποιους στόχους της παράστασης, χωρίς να διστάσουν να τσαλακωθούν, να βραχούν και να εκτεθούν ακόμα.
Ρόλοι φυσικά δεν υπήρχαν. Δεν είδα τίποτε το ανατρεπτικό, ή το καινοτόμο στην παράσταση αυτή, που ίσως είχε υψηλή αισθητική, αν έλειπε η τόσο μεγάλη δόση της πρόκλησης και της σεξουαλικής φλυαρίας με την οποία εμπότισε την παράστασή της ο δημιουργός της.