«Ο ΠΟΥΠΟΥΛΕΝΙΟΣ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Σάββατο, 26/10/2024 13:38
Το χρέος του παραμυθά είναι να αφηγείται πειστικές ιστορίες. Είναι, ίσως, η μοναδική διέξοδος για να απαλλαγεί κάποιος από τα σκοτάδια της ψυχής, σε χαλεπούς καιρούς.
Το έργο «Ο ΠΟΥΠΟΥΛΕΝΙΟΣ» του Μάρτιν ΜακΝτόνα είναι ένα διεστραμμένα σκληρό παραμύθι και επ' ουδενί παιδικό, παρά τον τρυφερό του τίτλο. Μιλάει για παιδιά, αλλά δεν απευθύνεται σε παιδιά, γιατί περιέχει βία ή μάλλον καλύτερα περιγράφει περισσότερη από όση δείχνει. Για παιδιά που προσπαθούν απεγνωσμένα να χωρέσουν στη ζωή. Για παιδιά που δε μεγάλωσαν ποτέ, γιατί τα όνειρα μετατράπηκαν σε εφιάλτες. Για χαμένα παιδιά που είναι τελικά καταδικασμένα στη Χώρα του Ποτέ.
Ένας λαβύρινθος αφηγήσεων, όπου πραγματικότητα και ψευδαίσθηση, παρελθόν και παρόν, συγχέονται σε ένα περίπλοκο, συναρπαστικό και τρομακτικό παραμύθι για τη ζωή, την τέχνη, την πολιτική, την κοινωνία, τη βία, τη δημιουργικότητα.
Σε ένα απροσδιόριστο ολοκληρωτικό καθεστώς, ο Κατούριαν, συγγραφέας ασυνήθιστων παιδικών ιστοριών και ο διανοητικά καθυστερημένος αδερφός του, Μίσαλ, συλλαμβάνονται και ανακρίνονται από δύο αστυνομικούς, γιατί τα παράξενα παραμύθια του πρώτου, με ήρωες παιδιά που πεθαίνουν, δεν απέχουν και πολύ από την πραγματικότητα. Συνέβησαν στην πόλη...άρα αυτός είναι ο κύριος ύποπτος!
Αναμφισβήτητα, το ενδιαφέρον ξεκινά από τη στιγμή που θα φανερωθεί το παρελθόν του συγγραφέα. Τότε, το έργο θα έχει ανοίξει τις θεματικές του και θα συνεχίζει να τις ξεδιπλώνει αργά ως το συγκλονιστικό τέλος, προσθέτοντας μαεστρικά μία ψηφίδα κάθε φορά.
Άραγε, ποιο ακριβώς είναι το έγκλημα του Κατούριαν; Μια συρροή πραγματικών παιδικών φόνων; Η ιδιότητά του ως συγγραφέα; Το βαρύ και συνθλιπτικό παρελθόν του; Όλα αυτά μαζί κι άλλα ακόμη;
Η φόρμα του κειμένου είναι προσαρμοσμένη στις ιδέες του ΜακΝτόνα με αμφίσημους χαρακτήρες και κλασική γραφή. Αυτό που εντυπωσιάζει, ωστόσο, είναι η λυτρωτική δύναμη της αφήγησης. Πώς να μιλήσεις, άλλωστε, για παιδιά που δολοφονούνται καθημερινά;
Ο Νικορέστης Χανιωτάκης, πατώντας στην εύρυθμη μετάφραση της Χριστίνας Μπάμπου-Παγκουρέλη, οικοδομεί μία καλοστημένη συνθήκη, παλλόμενη και περιεκτική, με χιούμορ και συναισθηματική νοημοσύνη. Χωρίς κόλπα, αφήνει το κείμενο να «μιλήσει» στους θεατές, με αποχρώσεις ανάμεικτες. Τους καταιγιστικούς διαλόγους σπάει, κάθε φορά, η αφήγηση ενός παραμυθιού με τη συνοδεία ενός πρωτότυπου θεάτρου σκιών.
Εντυπωσιακά αληθοφανές το περιστρεφόμενο σκηνικό της Μαρίας Φιλίππου, που παραπέμπει σε ασφυκτικό ανακριτικό γραφείο από τη μια πλευρά και κελί από την άλλη, φωτοσκιασμένο καίρια από τον Τάσο Παλαιορούτα, παίζει δημιουργικά με την φθορά και την αυθαιρεσία. Οι μουσικοί σχολιασμοί του Γιάννη Μαθέ ενισχύουν την υποβόσκουσα κλιμακωτή ένταση. Σωστά μελετημένα τα κοστούμια της Ιωάννας Καλαβρού. Τη διδασκαλία της κίνησης των ηθοποιών έχει η Φαίδρα Νταιόγλου.
Τέσσερις χαρακτήρες, θύτες και θύματα της βίας, γεμάτοι ανεπούλωτα τραύματα, συμπράττουν για ένα πληθωρικό και ευανάγνωστο αποτέλεσμα.
Ο Νίκος Πουρσανίδης, ως «Κατούριαν,» άφησε να φανούν με ενάργεια οι σκοτεινές πτυχές του χαρακτήρα του και ανέδειξε το ψυχικό άλγος που γεννά η βία. Είναι το παιδί που πλάστηκε βίαια για να δικαιώσει τις υψηλές προσδοκίες των ψυχοπαθών γονιών του. Είναι ο ευθύβολος συγγραφέας, που αναδιαμορφώνει την πραγματικότητα, γίνεται ο ίδιος μοίρα. Η έξοχη αφήγηση των παραμυθιών είναι πράξη λύτρωσης και τιμωρίας, συνάμα.
Άμεσος και ευαίσθητος, ο Αργύρης Αγγέλου στον ρόλο του «Μίκαλ», του αδερφού με διανοητική υστέρηση. Είναι το παιδί που μεγάλωσε μέσα στη φρίκη, υπηρετώντας ακούσια ένα νοσηρό πείραμα.
Διαυγές υποκριτικά το δίπολο της εξουσίας, του "καλού και κακού μπάτσου" με πολλά απωθημένα. Ο σκληρόπετσος, νευρωτικός «Άριελ», του Γεράσιμου Σκαφίδα, σμιλεύτηκε με λεπτές αποχρώσεις, ενώ η παιγνιώδης, πολυεπίπεδη προσωπικότητα του κυνικού υπαστυνόμου «Τουπόλσκι», του Αλέκου Συσσοβίτη, αποτυπώθηκε επαρκώς.
Η αφήγηση της βίας γίνεται, τελικά, τόσο επικίνδυνη, όσο η ίδια η βία που αφηγείται; Μια φορά κι έναν καιρό, ήταν ένα υγιές αγοράκι που το έλεγαν Μίσαλ Κατούριαν... Μια φορά κι έναν καιρό, ο Κατούριαν ήθελε να γράψει μία ιστορία για τον αδερφό του... «Ο ΠΟΥΠΟΥΛΕΝΙΟΣ», του ΜακΝτόνα, είναι ένα σκληρό παραμύθι αφύπνισης. Και η παράσταση στο Σύγχρονο Θέατρο υπηρέτησε με μέτρο αυτό το σπουδαίο έργο.