«ΗΛΕΚΤΡΑ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Σάββατο, 03/09/2022 20:47
Το έργο «ΗΛΕΚΤΡΑ», του Ευριπίδη, είναι γραμμένο με γλώσσα ωμή και ακανθώδη.
Ο «τραγικότερος» των ποιητών, με αφορμή την εκδίκηση της Ηλέκτρας για τον θάνατο του πατέρα της, «κατεβάζει» τη βασιλική μοίρα από τα σαλόνια στα αλώνια και μεταλλάσει τα θεϊκά μέτρα σε ανθρώπινα. Ο ρεαλισμός του είναι φανερός και τα ψυχικά πλέγματα των χαρακτήρων ανάγλυφα, δίχως εξιδανίκευση. Οι θεοί που επιστρατεύονται, εσπευσμένα, στο τέλος, για να βοηθήσουν στη λύση της τραγωδίας, αποτελούν συχνά πονοκέφαλο για τους σύγχρονους σκηνοθέτες.
Η υπόθεση της συγκεκριμένης τραγωδίας είναι μια πτυχή από την περιπέτεια των Ατρειδών. Μια ιστορία φρίκης, σαν θρίλερ, με αιματοβαμένες φιλονικίες για τα βασιλικά σκήπτρα. H ηρωίδα, γήινη, με όλα τα προτερήματα και τα ελαττώματα της ανθρώπινης φύσης. Η άλλοτε τρυφερή και γενναία πριγκιποπούλα είναι, πλέον, αιμοδιψής, παράφρων και καταδικασμένη σε μια υπαρξιακή άβυσσο. Τραυματισμένη ψυχοσωματικά, βάλλεται νυχθημερόν από δηλητηριώδεις σκέψεις και ζοφερά σχέδια εκδίκησης.
Αυτή η τραγωδία των αντιθέσεων και των παθών, κατέληξε σε κάτι μεταξύ σαπουνόπερας και σπλάτερ, χωρίς την παραμικρή θεατρική πειστικότητα και συνοχή. Είδα μια παράσταση που σκηνοθέτησε διεκπεραιωτικά ο Γιώργος Λύρας, παρ΄ότι είχε στη διάθεσή του την καλή μετάφραση του Στρατή Πασχάλη. Οι τραγωδίες, όμως, είθισται, να κλυδωνίζουν το παιδευμένο, πλέον, κοινό με τον μεστό τους λόγο, δίχως φλυαρία. Απαιτείται, όμως, σκηνοθετική ευθυκρισία, γνώση, αίσθηση ρυθμού, συνέπεια. Τα πάντα πρέπει να σημαίνουν κάτι, ώστε να υφανθεί ο ιστός της. Τότε, μόνο, ο θεατής κινητοποιείται και απολαμβάνει πραγματικά το θεατρικό συμβάν. Στην εν λόγω, γινόταν ένας αχταρμάς ιδεών και σκέψεων. Και διερωτώμαι, λοιπόν, σε τι αποσκοπούσε το κομμένο πλαστικό κεφάλι του νεκρού Αίγισθου, επί σκηνής, σαν μπαλάκι του πινγκ-πονγκ, στα χέρια των δύο μητροκτόνων; O Ορέστης γιατί έπρεπε να εμφανιστεί με ανοιχτό πουκάμισο, σαν ροκ σταρ και γιατί έπρεπε να πασαλειφθεί με «αίματα»; Γιατί οι - από μηχανής θεοί Διόσκουροι – θύμιζαν εξωγήινα πλάσματα; Έμοιαζε με ξεπερασμένη ηθογραφία μιας στείρας ανάγνωσης με πολλές ασάφειες. Ούτε η άχρωμη μουσική, του Αντώνη Παπακωνσταντίνου, ούτε οι ψυχεδελικοί φωτισμοί, του Αλέξανδρου Αλεξάνδρου, ούτε καν τα σκηνικά και τα κοστούμια, του Απόλλωνα Παπαθεοχάρη, έσωσαν την κατάσταση.
Οι ηθοποιοί, όσο κι αν προσπαθούσαν κι αν κόπιαζαν, απλά καμώνονταν τους ρόλους τους και καταντούσαν γραφικοί με τα χειλόφωνα να αλλοιώνουν, συνεχώς, την άρθρωσή τους. Χωρίς καθοδήγηση, τα πάντα ήταν μάταια.
Η Μαρία Κίτσου είναι γεννημένη θεατρίνα, έτσι κι αλλιώς. Αλλά, ένας κούκος δε φέρνει την άνοιξη κι έτσι, δυστυχώς, δε θα θυμόμαστε την «Ηλέκτρα» της.
Ο Ορέστης, γνήσιο δημιούργημα του Ευριπίδη, είναι σχεδόν τόσο αντιηρωικός σαν πρόσωπο έργου της εποχής μας, ώστε παραπαίει ανάμεσα στο καθήκον, τα συναισθήματά του, τη θεϊκή εντολή και τις απαιτήσεις που έχουν οι άλλοι από αυτόν. Ο Δημήτρης Γκοτσόπουλος εκμεταλλεύτηκε επιδερμικά τον πλούσιο σε ψυχολογικές μεταπτώσεις ρόλο του.
Στις ωραίες στιγμές πιστώνεται το σύντομο πέρασμα του κ. Γιώργου Κωνσταντίνου ως «Παιδαγωγού».
Ο Γιώργος Δεπάστας έπλασε τον ταπεινόφρονα «Γεωργό» απλοϊκά.
Υπερβολικός ο «Αγγελιαφόρος», του Νίκου Λεκάκη, και προκλητικά αγέρωχη η Ιωάννα Μαυρέα ως «Κλυταιμνήστρα».
Το δίδυμο των «Διόσκουρων» (Ιάσονας Παπαματθαίου και Αντώνης Σταμόπουλος) ήρθαν από άλλο «παραμύθι»…και ο «Πυλάδης» του Σπύρου Κυριαζόπουλου υπέμενε σιωπηρά την κατάσταση.
Ο Χορός των γυναικών (Φανή Αποστολίδου, Κορίνα Θεοδωρίδου, Πίνα Κούλογλου, Άννα Κωνσταντίνου, Γωγώ Παπαϊωάννου και Βάσια Χρήστου) υπήρξε αδύναμος, άχρωμος και άρρυθμος με προβλήματα ορθοφωνίας.
Τελικά, πώς καταντά ένα σπουδαίο κείμενο μέσα σε τόση σύγχυση και φλυαρία; Ένας στείρος αχταρμάς…