«ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Κυριακή, 29/01/2023 19:29
Ο Ρομπέρτο Ατάυντε έγραψε το έργο «Δεσποινίς Μαργαρίτα» κάτω από τη βαριά σκιά της δικτατορίας της Βραζιλίας, αντιπαραβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο το εφιαλτικό αποτέλεσμα κάθε νοσηρής «μεθόδου» οποιασδήποτε καταπιεστικής εξουσίας και σε οποιοδήποτε επίπεδο: εκπαιδευτικό, κοινωνικό, πολιτικό, οικονομικό κ.α.
Η Δεσποινίς Μαργαρίτα είναι η αυταρχική δασκάλα μιας τάξης του δημοτικού σχολείου, που διαθέτει μέθοδο και τεχνική. Ξέρει να χειραγωγεί τους μαθητές της, άλλοτε γλυκά σαν στοργική μανούλα και άλλοτε βίαια σαν αδυσώπητη τύραννος. Είναι η εξουσία προσωποποιημένη και το μάθημά της δεν είναι τίποτα άλλο από ένα μάθημα ζωής. Απαιτεί πλήρη αφοσίωση και υποταγή και γι' αυτό πλάθει, με τη νοσηρή της συμπεριφορά, πειθήνια και φοβισμένα ανθρωπάκια. Αλλά, αυτή που ασκούσε την εξουσία, κάποια στιγμή κουρνιάζει σαν φοβισμένο ζώο στο σκηνικό που έχει στήσει, προσπαθώντας να κρατηθεί στο βάθρο της.
Όμως, η Δεσποινίς Μαργαρίτα δεν είναι μόνο αυτό. Πίσω από το προσωπείο του δυνάστη, κρύβεται ένα τραγικό πρόσωπο που έχει διαγράψει την δική του πορεία μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα, έχει υπάρξει και εκείνη μαθήτρια μιας ανάλογης δασκάλας και είναι και άνθρωπος. Παλεύει ανάμεσα στη διττή της ταυτότητα, της εκπαιδευτικού και της γυναίκας. Θα κάνει στους μαθητές μια εισαγωγή στη διδακτέα ύλη, λίγο Βιολογία, λίγο Μαθηματικά, λίγο Ιστορία, λίγο Γραμματική. Όμως, το μάθημά της, ουσιαστικά, φλερτάρει με τη ζωή και τον θάνατο, τη δικαιοσύνη και την αδικία, την ισότητα, το σεξ, μα πάνω απ' όλα με την ισχύ της εξουσίας.
Η σκηνοθεσία του Γιάννη Μαργαρίτη, στο ενδεικτικό σκηνικό της Carmencita Brojboiou, πατώντας στη χυμώδη μετάφραση του Κώστα Ταχτσή, τόνισε με μαστοριά την αλληγορία του έργου, αξιοποιώντας την εύπλαστη υποκριτική δεινότητα της Κατερίνας Μαραγκού. Στο πρόσωπό της είδαμε την υστερία και την παράνοια μιας συναισθηματικά στείρας δασκάλας, την αυτάρεσκη αλαζονεία της ως άξιο γρανάζι της καταχρηστικής εξουσίας, αλλά και τον φόβο μιας καταπιεσμένης ύπαρξης. Πότε σε γλυκοκοιτάζει και πότε σου ταράζει την ψυχή. Υποτιμά, λοιδορεί, εξευτελίζει, τιμωρεί και εκφοβίζει αυτούς που δικαιούνται τα αγαθά της μάθησης και της γνώσης. Αλλά θα κλείσει το ψυχοράγημά της κάνοντας την ανατροπή με ένα μήνυμα κατά της βίας. «Κάνετε πάντα το καλό. Απ’ όλους τους δρόμους είναι ο μόνος που οδηγεί στην ευτυχία», θα ομολογήσει στο φινάλε.
Ο Σταμάτης Κραουνάκης σε εύγλωττο διάλογο με τη Δεσποινίδα Μαργαρίτα.
«Ποια είναι τα παιδάκια που οι μεγάλοι αγαπούνε;…τα παιδάκια που υπακούνε».
«ΔΕΣΠΟΙΝΙΣ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ», με αλήθειες μεγάλες, με αλήθειες μισές, με αλήθειες που πονούν εντέλει.