«ΑΤΣΑΛΙ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Τετάρτη, 08/06/2022 13:22
Από τι υλικό, άραγε, είναι φτιαγμένες οι φυλακές για τον καθένα μας; Από ατσάλι, ένα κράμα σιδήρου και άνθρακα; Από επώδυνες μνήμες που κάνουν το μυαλό να ματώνει; Από ενοχές για τις ανείπωτες στιγμές ή από ατελέσφορους έρωτες;
Το «ΑΤΣΑΛΙ», της Rona Munro, ανεβαίνει στο θέατρο «ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ», σε σκηνοθεσία Νάντιας Φώσκολου, με τη Γιασεμί Κηλαηδόνη στον ρόλο της γυναίκας από ατσάλι, «Φέης».
Σε μία φυλακή υψίστης ασφαλείας στη Σκωτία, η καταδικασμένη σε ισόβια, για τη δολοφονία του συζύγου της, Φέη, δέχεται για πρώτη φορά, μετά από 15 χρόνια, την επίσκεψη της κόρης τους, Τζόσυ. Οι δύο, σχεδόν, άγνωστες γυναίκες, υπό τη διαρκή εποπτεία των δεσμοφυλάκων, επαναπροσδιορίζουν τη σχέση μάνας και κόρης, και αντιμετωπίζουν τα δεσμά που συνεπάγεται αυτή.
Το έργο πραγματεύεται τους διαβρωτικούς και καταχθόνιους μηχανισμούς του σωφρονιστικού συστήματος. Κύριος πυρήνας του είναι αποκλειστικά ο άνθρωπος. Η συγγραφέας εστιάζει στη συμπεριφορά των τεσσάρων ηρώων και διεισδύει στον ψυχισμό τους, αναζητώντας αίτια σύγκρουσης ή ταύτισης συμπεριφοράς. Ενδιαφέρεται για την άσκηση εξουσίας σε προσωπικό επίπεδο και την ψυχολογική διαχείριση προσωπικοτήτων, σε έναν χώρο σκοτεινό. Γιατί υπάρχει ένα πολύπλοκο σύμπλεγμα σχέσεων, με αφετηρία κάθε ένα από τα τέσσερα πρόσωπα της ιστορίας (την ισοβίτισσα Φέη, την κόρη της Τζόσυ, τη γυναίκα φύλακα Σήλα και τον άνδρα φύλακα Τζωρτζ), που εμπλέκει και τα άλλα τρία πρόσωπα.
Η Φέη παραδέχεται ότι η σκοτεινή επιρροή, του φαινομενικά «αξιαγάπητου» άνδρα της, την οδήγησε, χωρίς προφανή δικαιολογία, να τον μαχαιρώσει. Μία ανάλογη καταχθόνια επίδραση φαίνεται να έχει ασκήσει η Φέη στη γυναίκα φύλακα, η οποία, με τη σειρά της, προειδοποιεί τη Τζόσυ για τον κίνδυνο της δικής της διάβρωσης από τη μητέρα της. Ανάλογη προειδοποίηση απευθύνει στη Τζόσυ και ο άνδρας φύλακας, ο Τζωρτζ, ο οποίος, ως πιο ώριμος ηλικιακά, έχει βρει τρόπους άμυνας ενάντια στη διάβρωση, της προσωπικότητάς του, που πηγάζει από τους κόλπους της φυλακής.
Η σκηνοθέτις Νάντια Φώσκολου διαχειρίζεται όλες αυτές τις λεπτές ψυχικές διακυμάνσεις των ηρώων διακριτά και με ιδιαίτερη επιδεξιότητα, που προσδίδει ένταση. Η μετάφραση ανήκει στη Χριστίνα Μπάμπου – Παγκουρέλη.
Λειτουργικό το σκηνικό τοπίο εγκλεισμού που επιμελείται η Αλέγια Παπαγεωργίου. Η σκηνή με την καταπακτή, αποτελεί ευφυές σκηνικό τέχνασμα. Το παρελθόν έρχεται στην επιφάνεια και συμπληρώνεται το παζλ της ιστορίας.
Ενδεικτικά τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα.
Οι φωτισμοί, της Μελίνας Μάσχα, εγκιβωτίζουν τις σκηνές που διαδραματίζονται στο ζοφερό περιβάλλον.
Το μουσικό τοπίο της παράστασης επιμελείται ο Γιάννης Καραγιάννης.
Η Γιασεμή Κηλαηδόνη διαγράφει με οξυδέρκεια και ευκρίνεια την πολύπλοκη προσωπικότητα της δολοφόνου – μάνας – ισοβίτισσας «Φέης». Σκοτεινός και φωτεινός χαρακτήρας ταυτόχρονα, κρατάει ηθελημένα σιγή ιχθύος όλα αυτά τα χρόνια. Στο δικαστήριο δεν υπερασπίστηκε τον εαυτό της, δεν κατέθεσε ποτέ τη δική της πλευρά στην ιστορία. Καταδικασμένη, νομικά και ηθικά, για την αποτρόπαιη πράξη της, έρχεται αντιμέτωπη με την κόρη της, για πρώτη φορά, δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια από το φονικό.
Η Κατερίνα Παπαδάκη υπηρετεί τον ρόλο της κόρης «Τζόσυ» με συνέπεια. Η νεαρή κοπέλα κάνει το αποφασιστικό βήμα να «ξαναγεννηθεί», μέσω της επαφής με την μητέρα της. Δε θυμάται τίποτα από το παρελθόν, η μνήμη της είναι εντελώς κενή. Ζητάει τη βοήθειά της. Θέλει να γνωριστούν ουσιαστικά. Ψάχνει, απεγνωσμένα, τις αιτίες του εγκλήματος,. Προσπαθεί, με κάθε τρόπο, να τη δικαιώσει και να τη συγχωρέσει.
Βλέπουμε δύο γυναίκες, ψυχικά τραυματισμένες – έρμαια του παρελθόντος. Η καθεμιά έχει την ανάγκη της άλλης. Η κόρη ζητά πίσω τις παιδικές αναμνήσεις πριν από τον φόνο και η μητέρα θέλει να ζήσει, μέσω εκείνης, τη δική της ζωή. Η σχέση τους αναζωπυρώνεται σε νέα δεδομένα.
Ο Ανδρέας Κωνσταντινίδης και η Ασπασία Μπατατόλη ενδύονται πειστικά τους δύο δεσμοφύλακες. Ο μεσήλικας «Τζωρτζ» παρουσιάζεται αποστασιοποιημένος και πραγματιστής, έχοντας αντιληφθεί τόσο τις ρωγμές του συστήματος όσο και της ανθρώπινης φύσης. Σπουδάζει ηθική και θεολογία και υποτίθεται ότι είναι ο θεματοφύλακας των νόμων που διέπουν μια φυλακή, χωρίς να επιτρέπει στον εαυτό του συναισθηματικές σχέσεις με τις κρατoύμενες. Γι' αυτόν τον λόγο, δίνει στην άγουρη Τζόσυ πατρικές συμβουλές για τη βιωσιμότητα του ατόμου.
Στον αντίποδα, η «Σήλα», η νεαρή δεσμοφύλακας, εμπλέκεται συναισθηματικά με την κρατούμενη, σπάζοντας, έτσι, τα μεταξύ τους όρια. Μία εξαρτημένη σχέση, στην οποία ελλοχεύει ο κίνδυνος να παραδοθεί στην εξουσία μιας «ατσάλινης» γυναίκας.
«ΑΤΣΑΛΙ», μία λοξή -μα εξαιρετικά διαυγής- ματιά, πάνω στη δυτική οικογένεια και τα συστήματα ελέγχου και διαχείρισης της ανθρώπινης συμπεριφοράς, που δίνει τροφή για σκέψη και προβληματισμό.
Δύσκολο έργο, δυνατή παράσταση, ωραίο θέατρο.