ΠΑΤΡΙΔΑ ΤΩΡΑ 8 ΩΡΕΣ ΚΑΙ 35 ΛΕΠΤΑ - ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Δευτέρα, 13/11/2017 13:16
Την παράσταση "Πατρίδα τώρα, 8 ώρες και 35 λεπτά" σκηνοθετεί στο Θέατρο Σταθμός ο Μάνος Καρατζογιάννης. Βασισμένο στο μυθιστόρημα της Φωτεινής Τσαλίκογλου, 8 Ώρες και 35 Λεπτά, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Αναλόγιο του Θεάτρου Τέχνης και επιστρέφει, για να μας αφηγηθεί την ιστορία της οικογένειας Αργυρίου από την οπτική γωνία ενός από τους επιγόνους της, του Τζόναθαν, στο πρώτο του ταξίδι στο τόπο της καταγωγής του, σε μία πτήση από τη Νέα Υόρκη στην Αθήνα που διαρκεί 8 ώρες και 35 λεπτά.
Η πατρίδα και η οικογένειά του και τα δεινά που κατατρέχουν και τις δύο είναι οι θεματικοί του πυρήνες, μέσα από την προσωπική διαδρομή τεσσάρων χαρακτήρων διαφορετικών ηλικιών, τη δική του, της αδερφής του, της μητέρας του και της γιαγιάς του. Οι ιστορίες αυτές συναντιούνται και ανασυνθέτουν το ταραγμένο και συχνά σκοτεινό παρελθόν που καλύπτει αρκετές δεκαετίες, μέσα από τη σκληρή παθολογία του παρόντος. Αποκαλύπτονται μυστικά, λέγονται αλήθειες, εκφράζονται χαμένα συναισθήματα και πάθη και οι ψευδαισθήσεις έρχονται στο φως. Η διασκευή του αρχικού κειμένου στη θεατρική του μορφή ανήκει στο σκηνοθέτη.
Ο Μάνος Καρατζογιάννης αναλαμβάνει τη σκηνοθεσία της παράστασης επιχειρώντας να αφηγηθεί τις ιστορίες της χώρας του και της οικογένειάς του και να μετρήσει τα τραύματά τους παράλληλα, με τη ματιά μιας απόδημης Ελληνικής ψυχής που γεννήθηκε και ανδρώθηκε στο εξωτερικό. Γι' αυτό και στην ατμόσφαιρα της παράστασης υπάρχει μια νοσταλγία, μια διάχυτη μελαγχολία και μια πικράδα στο χαμόγελο και κάποιες αλήθειες ακούγονται σκληρές. Τρεις γενιές εναλλάσσονται στο προσκήνιο, ενηλικιώνονται, μεγαλώνουν, γερνούν και παίρνουν τη σκυτάλη της αφήγησης με τις προσωπικές τους στιγμές να συνδέονται με στιγμιότυπα της ιστορικής πορείας της πατρίδας τους. Αυτά που αποκαλύπτουν δεν είναι πάντοτε εύπεπτα, αλλά κάθε οικογένεια είναι αναπόφευκτο να κρύβει λάθη, πάθη και πληγές. Κάποια μικρά σκαμπανεβάσματα στο ρυθμό υπήρχαν και είχαν να κάνουν με τη διάρκεια κάποιων σκηνών, αλλά δεν ήταν ικανά να διασπάσουν την προσοχή μου ως θεατή από την ουσία του έργου. Και ίσως θα έπρεπε να είχαν λίγη μεγαλύτερη οξύτητα οι συναισθηματικές κορυφώσεις του, για να μη φλερτάρει σε αυτές με το μελό. Αλλά γενικότερα οι εναλλαγές των σκηνών ήταν ομαλές, χωρίς η μία να "προδίδει" την επόμενη, ο λόγος είχε ζωή και ζωντάνια και οι ηθοποιοί είχαν πολύ καλή χημεία μεταξύ τους, επιστρατεύοντας στην ερμηνεία τους τόσο τη φωνή, όσο και το βλέμμα και την κίνησή τους.
Ο Μάνος Καρατζογιάννης αναλαμβάνει και το ρόλο του Τζόναθαν, του ήρωα μέσα από τη μνήμη και το νου του οποίου ξεπηδούν τα γεγονότα και οι καταστάσεις της παράστασης. Καθηλωμένος στην αεροπορική θέση στο μπροστινό μέρος της σκηνής, θυμάται, περιγράφει και ξαναβιώνει το παρελθόν. Απλός, λιτός, εκφραστικός, με πάθος όπου χρειάζεται, αλλά χωρίς αχρείαστες κορώνες και ξεσπάσματα, αλλά με μια λανθάνουσα μελαγχολία και μια πιο έντονη νοσταλγία, συνθέτει έναν ήρωα που μέσα από τις πληγές της θύμησής του, προσπαθεί να συνθέσει το παρόν του και να δει το μέλλον του.
Η Αναστασία-Ραφαέλα Κονίδη είναι η μικρότερη όλων, η Αμαλία, αδερφή του Τζόναθαν, η οποία παρά την ενηλικίωσή της παραμένει μέσα της βαθιά ένα παιδί. Γλυκιά, αυθόρμητη, πηγαία, με μια ερμηνεία που συχνά θυμίζει ανέμελο κορίτσι που παίζει στην αυλή του σπιτιού της, δένει απόλυτα με το ρόλο της και είναι ο απαραίτητος δεσμός του έργου με την τρυφερότητα της παιδικής ηλικίας (στα πλαίσια αυτά εντάσσεται και η ερμηνεία στο "Αστέρι του Βοριά" του Χατζηδάκη).
Η Μάρω Παπαδοπούλου ερμηνεύει τη Φρόσω (και μετέπειτα τη Λάλε Άντερσεν), μια "δύσκολη" και στερημένη γυναίκα, που θέλει να βιώσει έντονα τη γυναικεία της φύση και μέσα από αυτή να απελευθερωθεί. Η απελπισία διαδέχεται τον ενθουσιασμό και τούμπαλιν και οι εναλλαγές αυτές αποτυπώνονται εύστοχα και εύγλωττα στο πρόσωπό της. Η συχνά κουρασμένη και αργόσυρτη κίνησή της δείχνει να κουβαλάει πάνω της όλο το βάρος των ευθυνών που είχε και δεν έφερε εις πέρας. Άφησα τελευταία την κυρία Κατερίνα Χέλμη που υποδύεται τη γιαγιά Ερασμία, γιατί ήθελα να κάνω μια ιδιαίτερη μνεία σε αυτή, καθώς εξακολουθεί να αποτελεί κεφάλαιο για το θέατρο και την ποιότητα της έννοιας της ηθοποιού. Με μια φωνή γλυκά κουρασμένη, που έκρυβε μέσα της πόνο και νοσταλγία, αλλά και υπέρμετρη αγάπη για την οικογένειά της, ένα βλέμμα τρυφερό και αεικίνητο, ήταν μια παρουσία μεστή και ουσιαστική. Ο πρώτος της μονόλογος τράβηξε ίσως λίγο περισσότερο απ' ότι έπρεπε, αλλά κατάφερε να πλάσει στη σκηνή μια εικόνα αρχοντιάς και ψυχικού μεγαλείου. Και σου αφήνει μια τόσο υπέροχη τελική γεύση, είναι η γιαγιά που όλοι θα θέλαμε να έχουμε στο σπίτι μας..
Τα σκηνικά του Γιάννη Αρβανίτη ήταν λειτουργικά, αφού χώρισε τη σκηνή σε μικρότερες υποενότητες, με τις αεροπορικές θέσεις στο κέντρο, την πολυθρόνα της γιαγιάς, τις βαλίτσες και τα βιβλία αριστερά, μία υπερυψωμένη σκαλωσιά-μπαλκόνι στο πίσω μέρος, που αποτέλεσε το μικρόκοσμο της μικρής αδερφής και μία λιτή κουζίνα στα δεξιά για τη μάνα.
Τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα απεικόνισαν το μικρόκοσμο των ηρώων που έντυσε και αποτέλεσαν μία προβολή του ψυχισμού τους.
Η μουσική του Γιώργη Χριστοδούλου με έντονες νοσταλγικές πινελιές, συνόδευσε αρμονικά το λόγο, ενώ άξιο μνείας είναι και το κλείσιμο της παράστασης με το τραγούδι "Ήρθε Βοριάς, ήρθε Νοτιάς".
Οι φωτισμοί του Αλέξανδρου Αλεξάνδρου εστίαζαν κυρίως στο εκάστοτε πρόσωπο της αφήγησης, ήταν καίριοι και αποτέλεσαν εργαλείο στην εξέλιξη της πλοκής.
Το video art της Πέννυς Παναγιωτοπούλου απόλυτα υποστηρικτικό της σκηνοθετικής γραμμής.
Συμπερασματικά, στη σκηνή του Θεάτρου Σταθμός, παρακολούθησα μια παράσταση που στηρίχθηκε παράλληλα στους πυλώνες πατρίδα και οικογένεια και συνέδεσε τις εξελίξεις και τις παθογένειές τους. Τέσσερις χαρακτήρες θυμούνται, αφηγούνται, παθιάζονται, επαναπροσδιορίζουν τη σχέση τους και με τόνους οικείους περιγράφουν την πορεία τους, με τις όμορφες αναμνήσεις να μπλέκονται με τις αστοχίες και τα λάθη τους. Κάποιες μικρές κοιλιές δεν αποφεύγονται, αλλά ο στόχος του έργου δε χάνεται ποτέ. Οι ηθοποιοί έχουν ο καθένας το δικό του, ιδιαίτερο τρόπο ερμηνείας, αλλά συντονίζονται και συνδυάζονται όμορφα επί σκηνής. Μια θεατρική πρόταση που θέλει να κάνει το θεατή κοινωνό και συμμέτοχο της διαδρομής της.