«Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΚΟΡΗ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Παρασκευή, 18/03/2022 12:41
Το ψυχολογικό θρίλερ «Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΚΟΡΗ», του Ariel Dorfman, μεταφέρεται στη σκηνή του «ΘΕΑΤΡΟ 104», από τη Θάλεια Γρίβα, με πρωταγωνιστές τη Σίσσυ Μαράθου, τον Κωνσταντίνο Δανίκα και τον Στράτο Σωπύλη.
Πρόκειται για ένα από τα πιο δημοφιλή σύγχρονα θεατρικά έργα, γραμμένο το 1990, το οποίο έγινε ευρέως γνωστό από την κινηματογραφική του μεταφορά, το 1994, σε σκηνοθεσία Roman Polanski. Το 1992, ο οργανισμός «Society of London Theater» απένειμε το βραβείο «Laurence Olivier» καλύτερου πρωτοεμφανιζόμενου θεατρικού έργου.
Ο συγγραφέας αντιμετωπίζει το δίπολο θύτη - θύματος σχεδόν αποστασιοποιημένα, σκιαγραφώντας μεγάλα υπαρξιακά ζητήματα, μέσω ενός αλληλοεξαρτώμενου ανθρώπινου τριγώνου. Ο λόγος του, έτσι, γίνεται καθολικός και συμβολικός. Πραγματεύεται τις ηθικές αξίες σε μια παγιωμένη κοινωνία, το ζήτημα της δικαιοσύνης -και κατ' επέκταση της προσωπικής δικαίωσης-, την πράξη της συγχώρεσης, τη νοητή γραμμή μεταξύ καλού και κακού. Τα ερωτήματα πολλά και διαχρονικά. Οι απαντήσεις, όμως, αμφιταλαντευόμενες -και εκεί έγκειται η γοητεία του κειμένου, με τις ανατροπές και τη χιτσκοκική ατμόσφαιρα.
Μέσα σε ένα σπίτι, τρεις άνθρωποι αποκαλύπτουν το παρελθόν τους, διαπραγματεύονται και ελίσσονται, προκειμένου να υπερασπιστεί ο καθένας τον εαυτό του. Οδηγούνται μοιραία στα άκρα, προσπαθώντας να επιβιώσουν μέσα σε ένα παιχνίδι ρόλων και εξουσίας.
Ένα παντρεμένο ζευγάρι σε μια αποστειρωμένη σχέση με χειριστικές συμπεριφορές. Ο σύζυγος, γνωστός δικηγόρος και ανερχόμενος πολιτικός, πιστεύει ακράδαντα στην ατομική εξέλιξη μέσω του ορθολογισμού και διαφωνεί με τα «πιστεύω» της γυναίκας του. Εκείνη, απεγνωσμένη καταδιώκεται από τις Ερινύες του παρελθόντος της και προσπαθεί να ανακτήσει τον χαμένο της εαυτό. Μία γυναίκα κενή, χωρίς υπόσταση, μέχρι τη στιγμή που ξαναεμφανίζεται στη ζωή της, εκείνος ο «γιατρός». Τότε παίρνει τον νόμο στα χέρια της για να αποδώσει δικαιοσύνη για όλα τα φρικτά εγκλήματα που υπέστη από τον βασανιστή της. Θέλει να απεγκλωβιστεί από το αδιέξοδο, ζητάει την αλήθεια. Υπάρχει άραγε;
H Θάλεια Γρίβα καταργεί τον χωροχρόνο και σκηνοθετεί μία θεατρική συνθήκη έξω από το ιστορικό της πλαίσιο, με στόχο να φωτίσει τη διαχρονικότητα του έργου. Αν και η αρχική υπόθεση αφορά στις απάνθρωπες συνθήκες κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης στη Χιλή, μετά τη δικτατορία του Πινοσέτ, εντούτοις η βία και τα παιχνίδια εξουσίας, ανέκαθεν ήταν -και εξακολουθούν να είναι- το αγκάθι κάθε ανθρώπινης κοινωνίας. Θύματα και θύτες υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν, όσο ο κρατικός μηχανισμός θα στρουθοκαμηλίζει, θα κρατάει μάτια και αυτιά ερμητικά κλειστά. Και ο δρόμος της δικαιοσύνης και της συγχώρεσης φαντάζει μακρύς, δύσκολος και ψυχοφθόρος.
Η αισθητική της παράστασης κλειστοφοβική, δίνει την εντύπωση ενός άχρονου, ψυχρού χώρου με πολλές οθόνες παντού για να κάνουν πλύση εγκεφάλου με άσχημες ειδήσεις και περιστατικά βίας. Το συμβολικό σκηνικό και τα λιτά κοστούμια των ηθοποιών επιμελείται η Έλλη Εμπεδοκλή.
Τα φώτα, της Στέβης Κουτσοθανάση, εγκιβωτίζουν όλο το αδιέξοδο της ιστορίας, δημιουργώντας ένταση και μυστήριο.
Η Σίσσυ Μαράθου συνυπογράφει τη μετάφραση και διασκευή του έργου μαζί με τη σκηνοθέτιδα. Η ίδια ενδύεται τον ρόλο της γυναίκας που κακοποιήθηκε βάναυσα, υπό τους ήχους του «Θάνατος και η κόρη», του Franz Schubert, και το τραύμα της παραμένει νωπό. Ζητάει δικαιοσύνη, ζητάει εκδίκηση, ζητάει να ανακουφιστεί από το μαρτύριο και όταν της δίνεται η ευκαιρία, μετατρέπεται αυτομάτως από θύμα σε θύτη. Η ερμηνεία της μεστή, εκφραστική και εύστοχη.
Ο Κωνσταντίνος Δανίκας ανταποκρίνεται στον ρόλο του συζύγου - θεσπιστή της δικαιοσύνης με μέτρο, αφοσίωση και συνέπεια. Προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες μεταξύ θύτη και θύματος και να βγει αλώβητος από τον πόλεμο που έχει ξεσπάσει, περισσότερο, ίσως, για προσωπικό του όφελος.
Ο Στράτος Σωπύλης ενσαρκώνει τον ρόλο του γιατρού, ευέλικτα και πολύ πειστικά. Πίσω από τον λαμπρό επιστήμονα και τον καλό οικογενειάρχη, κρύβεται τελικά ένα τέρας; Είναι εκείνος που «τελειώνει», στα γυναικεία κορμιά, με Σούμπερτ; Δεν θα το μάθουμε ποτέ…
«Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΚΟΡΗ», ένα ανθρώπινο τρίγωνο με πληγωμένες πλευρές, ένα δυνατό ψυχολογικό θρίλερ με ωραίες ερμηνείες πάνω σε υπαρξιακά ζητήματα.
Τελικά, δεν υπάρχει μεγαλύτερη τιμωρία από αυτήν που υπαγορεύει η φωνή της συνείδησης.