Μ. ΤΖΟΜΠΑΝΑΚΗ: «ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΧΕΙΛΟΣ ΜΙΑΣ ΚΟΣΜΟΓΟΝΙΚΗΣ ΑΛΛΑΓΗΣ»
- Ημερομηνία: Κυριακή, 16/01/2022 13:15
- Θυμάσαι κάποια οικογενειακή κουβέντα - φράση που υπήρξε η βάση της κρητικής ανατροφής σου;
- «Ο,τι γράφει στο κούτελο, δε σβήνει ποτέ!». Που σημαίνει πως οι πράξεις μας χαρακτηρίζουν αυτό που ήμαστε. Και είναι ορατές από όλους! Ακόμα κι αν νομίζουμε πως όχι. Όταν το πρωτάκουσα, αυτό, από τον πατέρα μας, πήγα στον καθρέφτη κι έτριβα το κούτελό μου, θεωρώντας πως ήταν μουτζουρωμένο. Ο μπαμπάς με είδε και μου είπε: «Στρουθίο μου, μόνο οι μουτζούρες γράφονται εκεί. Εκείνα που δε θέλεις να σβηστούν, δε φαίνονται και αφήνουν το κούτελο καθαρό».
Όλη μου τη ζωή, αυτό ήταν το όριό μου, η ασφάλειά μου, το τείχος της σιγουριάς μου, όταν βρίσκομαι στο σταυροδρόμι μιας επιλογής: Το «καθαρό» κούτελο.
- Από εκείνο το ποίημα που είπες κάποτε, στη Β΄ Δημοτικού, πιστεύεις πως εξακολουθεί να ισχύει η στροφή που έλεγε πως «οι λίγοι κι οι μικροί, όσο μικροί κι αν είναι, θα μαζέψουν κάποια στιγμή τη δύναμή τους, θα ενωθούν, θα σας ρίξουν και θα σας πουν όχι»;
- Ναι. Και δεν είναι ουτοπία. Το σίγουρο είναι πως όταν οι αδικημένοι του κόσμου τούτου καταφέρουν να ακουστούν, η «φωνή» τους θα έρθει σαν τσουνάμι, σαν τυφώνας και θα ξεριζώσει βουνά. Θα έχει μεταλλαχτεί σε κραυγή θυμού που θα τιμωρήσει τους φταίχτες και τους εκμεταλλευτές. Είμαι σίγουρη πως θα ζήσουμε στις μέρες μας, την πιο μεγάλη ιαχή θυμού και αγανάκτησης. Δε μπορεί να μην υπάρξει τιμωρία. Είναι ζήτημα δικαιοσύνης. Ο ίδιος ο πλανήτης το αναγνώρισε κι άρχισε να βρυχάται. Είμαστε στο χείλος μιας κοσμογονικής αλλαγής...
- Πρωταγωνιστείς στην τηλεοπτική σειρά «ΣΑΣΜΟΣ», που βασίζεται στο βιβλίο του Σπ. Πετρουλάκη, με επίκεντρο μια βεντέτα στην Κρήτη. Έζησες βεντέτες στην οικογένειά σου, έχεις εμπλακεί σε κάποιες; Βοήθησες σε σασμούς;
- Στα όρια γλιτώσαμε μια βεντέτα πριν από αρκετά χρόνια... Όλες οι μεγάλες οικογένειες έχουμε ζήσει μια, τουλάχιστον, άμεσα η έμμεσα, μέσα στο σόι. Είμαι τώρα στη διαδικασία να βοηθήσω σε κάποια. Πρέπει να δουν με ολάνοιχτα τα μάτια της ψυχής και οι δυο οικογένειες, πως η βία βία φέρνει και άδικο.
- Αληθεύει πως στα πρώτα γυρίσματα του «ΣΑΣΜΟΣ» έχανες τα λόγια σου, παίζοντας με τον γιο σου τον Ορφέα;
- Απόλυτη αλήθεια! Δε μπορούσα να γίνω η αυστηρή «Καλλιόπη», η ηρωίδα της σειράς. Ήταν και είναι κυρίαρχο το συναίσθημα της αγάπης της μάνας Μαρίας. Τον χάζευα κιόλας, γιατί είναι σπουδαίος ηθοποιός. Με κοιτούσε στα μάτια και ήταν ο «Αστέρης», ο χαρακτήρας του «ΣΑΣΜΟΣ» κι όχι ο γιόκας μου. Τον γνώρισα και σαν συνάδελφο τον γιο μου και είναι διπλή η χαρά μου και μεγάλη τύχη που υπάρχει αυτό το υπέροχο θαύμα για μένα!
- Έχεις χαρακτηρίσει τις αποκαλύψεις του #metoo σαν ηφαίστειο που επιτέλους έσκασε. Κι έσκασε διά στόματος γυναικών. Η αλήθεια ήρθε από αυτές. Μετά την κακοποίηση και τη σιωπή αιώνων, ποιο νομίζεις πως πρέπει να είναι το επόμενο βήμα;
- Πρέπει να σκάσουν, επιτέλους, όλοι και να μας ακούσουν! Χτίσαμε το μέλλον του κόσμου, κυοφορήσαμε τις επόμενες γενιές. Στηρίζουμε τη ζωή και ως αντάλλαγμα δεχόμαστε τη βία στη ζωή μας. 19 αθώες γυναίκες δεν είναι πια μαζί μας, γιατί η σιωπή και η ανοχή όπλισε το χέρι 19 ανδρών δολοφόνων, την περασμένη χρονιά. Υποστήκαμε κάθε μορφής βία.
Φτάσαμε μέχρι και του σημείου να ντρεπόμαστε που μεγαλώνουμε, υπεστήκαμε τον απαράδεκτα ρατσιστικό τρόπο αντιμετώπισης του γήρατος, από μια απάνθρωπη κοινωνία. Απαιτούμε να ακουστεί επιτέλους με ειλικρινή σεβασμό, η άρνηση της γυναίκας στη βία της υπερεκτιμημένης εξουσίας όλων των ειδών!
- Έζησες την εκδικητικότητα ή κάποιο είδος «τιμωρίας», στο θέατρο, όταν δεν ενέδιδες σε απόπειρες σεξουαλικής ή ψυχολογικής παρενόχλησής σου;
- Εκδικητικότητα ναι, δε νομίζω όμως πως ήταν για λόγους σεξουαλικού ενδιαφέροντος. Ήταν κόμπλεξ, κακία, ανάγωγη συμπεριφορά, από σφοδρό ανταγωνισμό. Και δεν ήταν από γυναίκες! Ήταν, δυο φορές, από άντρες. Τον ένα τον χαστούκισα επί σκηνής (κάποιοι νόμισαν πως ήταν μέρος της παράστασης). Γενικά, αντιδρώ πολύ δραστικά και ακραία, όποτε νιώθω επίθεση, οιουδήποτε τύπου.
Κάποιες συνεργασίες δεν ολοκληρώθηκαν, επειδή πλανήθηκε στον αέρα πως θα ήταν με ...ανταλλαγή. Δεν έγιναν ποτέ. Δε θεωρώ, ωστόσο, πως «έχασα» κάτι. Αντιθέτως, κέρδισα τη γνώση για την ποιότητα κάποιων ανθρώπων και απέρριψα κάθε πιθανότητα συναλλαγής μαζί τους. Πάντα θέλω καθαρό τοπίο γύρω μου. Αυτό που διαλέγω εγώ να ζήσω, χωρίς τα σκουπίδια κάποιων με λερωμένο κούτελο και ψυχή.
- Ανέλαβες, κάποια στιγμή, στη Ν. Υόρκη, το «New York City Greek Film Festival» και τον δεύτερο χρόνο το έκανες διεθνές. Πού βρίσκεται σήμερα αυτή η υπόθεση; Ασχολείσαι;
- Ήταν μια υπέροχη εμπειρία, αλλά και πολύ δύσκολη με μεγάλες ευθύνες. Στη Νέα Υόρκη, όταν αναλαμβάνεις κάτι μεγάλο, αν δεν είσαι πρώτος, δεν είσαι τίποτα! Έφτασε να βραβευτεί η προσπάθειά μου και να επιβραβευτούν ο κόπος και η αφοσίωσή μου. Είμαι υπερήφανη για αυτό. Όσο είναι περιορισμένη η δυνατότητα να μπει το σινεφίλ κοινό στις αίθουσες μαζικά, το «NYC Greek Film Festival» είναι σε αναμονή. Κι εγώ μαζί του.
- Σε ποιες περιπτώσεις πιστεύεις πως είναι θεραπευτική η δουλειά του ηθοποιού;
- Σε όλες! Όταν αναλύεις έναν χαρακτήρα, που δεν είσαι εσύ (κυρίως σε ρόλους κλασικού ρεπερτορίου) ανασκάπτεις και τον εαυτό σου, τον ανώτερο και τον κατώτερο. Δανείζεσαι στοιχεία του ή διαλέγεις να υιοθετήσεις την πιθανώς, μεγαλειώδη δύναμη του χαρακτήρα που υποδύεσαι. Θέλει ωριμότητα και ενσυναίσθηση για να το κάνεις αυτό. Αλλιώς μπορεί να παρασύρει σε επικίνδυνα μονοπάτια. Πάντως, όχι θεραπευτικά.
- Πώς αξιολογείς τη σχέση σου με τον χρόνο και την υπομονή;
- Υπομονή, μεγάλη, έχω με τα παιδιά, τους νέους, τους ηλικιωμένους. Και με αυτούς που είναι σε θέση αδυναμίας. Με τον εαυτό μου και τους υπόλοιπους είμαι απαιτητική και ανυπόμονη. Δυστυχώς. Ο χρόνος μού φαίνεται πάντα λίγος! Θα ήθελα να ζήσω διπλά, άλλο τόσο, για να προλάβω να μοιραστώ αυτά που μου δίνουν χαρά και δύναμη κι αυτά είναι η αγάπη και η δημιουργία.
- Πού σε βρήκε το ξέσπασμα της πανδημίας;
- Όταν ξεκίνησε αυτή η λαίλαπα, ήμουν στη Νέα Υόρκη. Θυμάμαι τον Trump που πρότεινε στους πολίτες της χώρας του, ως πανάκεια, να χρησιμοποιούν... αραιωμένη χλωρίνη, με αποτέλεσμα να κινδυνεύσει η υγεία πολλών και άλλοι να χάσουν τη ζωή τους, επειδή τον «υπάκουσαν». Γιατί - βλέπεις - το θεσμικό αφεντικό δεν ήθελε να φρενάρει η οικονομία της χώρας. Επέλεξε το κέρδος από τη ζωή των πολιτών. Όταν αυτό συμβαίνει - όπου συμβαίνει - είναι εγκληματικό. Στην Αμερική δεν πήραν άμεσα μέτρα προστασίας, δεν ήταν σε ετοιμότητα τα νοσοκομεία και το αποτέλεσμα ήταν να θάβουν σε ομαδικούς τάφους τους νεκρούς.
- Πώς αισθάνεσαι όταν η λήψη σωστών μέτρων προστασίας, και η στήριξη του δημόσιου συστήματος Υγείας θεωρούνται «πολυτέλεια» και «περιττό κόστος»;
- Σε αυτήν την κρίσιμη, για την ανθρωπότητα, περίοδο, οι συμβουλές των επιστημόνων πρέπει να έχουν πρωταρχική θέση στη συνείδηση όλων. Δεν είναι πολυτέλεια η διάσωση της ανθρώπινης ζωής. Ακόμα κι αν πιεστεί το σύστημα. Είναι συνθήκη ζωτικής ανάγκης. Κι αυτό ισχύει για όλους τους κυβερνώντες, με οποιοδήποτε - ακόμα και δύσκολα αναστρέψιμο - κόστος.
- Η μεγαλύτερη, ίσως, αντίφαση της εποχής μας είναι να έχουμε τεράστιες δυνατότητες ικανοποίησης των αναγκών μας και να ακυρώνονται από την «κανονικότητα» του συστήματος, στον βωμό του κέρδους. Πώς μπορούμε, λες, να περισώσουμε το μέλλον;
- Χωρίς πανικό, οφείλουμε να συνδεθούμε με την οδυνηρή πραγματικότητα. Λογική, δικαιοσύνη, ενσυναίσθηση και αγώνας για τα δικαιώματά μας σε όλους τους τομείς, θα μας οδηγήσουν σε ένα καλύτερο μέλλον. Επιλογές που θα συνοδεύονται από συμπόνια και εξάλειψη της απληστίας και της αδικίας.
- Η χρονιά που έφυγε τί σε βοήθησε να καταλάβεις καλά;
- Πως είμαι έτοιμη να μπω σε όποια μάχη, να δώσω όποιον αγώνα χρειαστεί, για το μέλλον του παιδιού μου και του παιδιού του παιδιού μου.
- Να κλείσουμε με μια μαντινάδα που σου αρέσει - και να την αφιερώσεις όπου θες;
- Αφιερωμένη στον εγγονό μου, τον Αχιλλέα - Κωνσταντίνο:
«Να μην ανέβεις σε κορφές, για να σε δουν οι άλλοι.
Αυτός που αξίζει φαίνεται, από όπου κι αν προβάλλει»
(ανέκδοτη μαντινάδα του «Ντελικανή»).