«Η ΖΩΗ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΒΕΛΑ» | ΚΡΙΤΙΚΗ
- Ημερομηνία: Παρασκευή, 21/03/2025 22:12
Θλιβερά επίκαιρος ο Κωνσταντίνος Θεοτόκης. «Η Ζωή και ο Θάνατος του Καραβέλα» είναι μία ιστορία απληστίας για την ανθρώπινη φύση και τα σκοτάδια της ψυχής. Ένα σκληρό παιχνίδι εξουσίας, χωρίς νικητές και νικημένους.
Ο Θωμάς Καψάλης, γνωστός στην τοπική κοινωνία με το παρατσούκλι «Καραβέλας», μετά τον θάνατο της γυναίκας του, λαχταρά μια νέα ζωή. Κυριευμένος από δαίμονες και πάθη, βουλιάζει στον βούρκο συνειδητά. Βιώνει τον απόλυτο εξευτελισμό ως άνθρωπος, τυφλωμένος από ματαιοδοξία και έρωτα για μια νεότερη γυναίκα.
Πίσω από τον Καραβέλα, βρίσκεται μια κοινωνία γεμάτη προκαταλήψεις, προσκολλημένη στη μανία του χρήματος, της ιδιοκτησίας της γης, η οποία χρησιμοποιεί κάθε μέσο για να ξεφύγει από τη μιζέρια της ζωής του αγροτικού περιβάλλοντος. Η αθλιότητα συμπαρασύρει όλα τα πρόσωπα στην πτώση και κυρίως τη γυναίκα που χρησιμοποιείται ως δόλωμα για τον άντρα. Οι πράξεις των προσώπων, τα συμφέροντα κάνουν την ιστορία μια «τοιχογραφία παθών», μέσω της οποίας καταδικάζεται η κλειστή κοινωνία του χωριού, αυτή που διαμορφώνει τον χαρακτήρα και τη ζωή του κάθε ανθρώπου, αφού όλα είναι ιδωμένα από τη σκοπιά «της εντοπιότητας.» Ο σαρκικός δαίμονας που έκανε τον Καραβέλα, έναν παθιασμένο χωριάτη, να μην υπολογίζει υπόληψη, τιμή, οικογένεια, συγγενείς και να δοθεί ολόψυχα στην αμαρτία, αποτέλεσε το «τέχνασμα» για τον Θεοτόκη, ώστε να ασκήσει κριτική στην ανταγωνιστική κοινωνία του καιρού του, αλλά και ένδειξη ενός βαθύτατου ανθρωπισμού, αφού ένας κόσμος καταστρέφεται για να ξαναγεννηθεί καθαρός και σωστός.
Πώς, λοιπόν, ένα έργο του 19ου αιώνα μπορεί να ρετουσαριστεί με τέτοιο τρόπο, ώστε να δελεάσει και να συγκλονίσει τον σύγχρονο θεατή; Η ομάδα «Αυτή κι Αυτοί» αναλαμβάνει να φέρει στο φως την απόλυτη ηθική και κοινωνική κατάπτωση. Και δεν πρόκειται για μια στείρα σκηνική μεταφορά, αλλά για μια δημιουργική σύμπραξη γεμάτη φαντασία, πάθος, τόλμη, ορμή. Σκηνοθεσία, ερμηνείες, κίνηση, φωτισμοί, μουσική «παντρεύονται» ιδανικά σύμφωνα με την φύση του έργου.
Ο Ανδρέας Ψύλλιας, με την εύφορη δραματουργική επεξεργασία του Σπύρου Αναστασίνη, στήνει μια άγρια ποιητική συνθήκη, στην όψη αρχαίας τραγωδίας με αυτούσιο το κείμενο, όπου τα κορμιά των έξι ταλαντούχων ηθοποιών συστέλλονται και διαστέλλονται κυριολεκτικά σαν ζωντανά γλυπτά (κίνηση Αφροδίτης Καλαφάτη). Η Αλεξάνδρα Μπαρή είχε την ευφυή ιδέα να καλύψει με χώμα την σκηνή του υπόγειου χώρου του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, με τη μυρωδιά του διάχυτη καθ' όλη τη διάρκεια της παράστασης. Γιατί για το χώμα γίνονται όλα. Είναι ο ομφάλιος λώρος της μάνας γης, που είναι ζωή, βάρος, μνήμη. Είναι το σημείο αναφοράς και διαφθοράς, είναι η αιτία της ανθρώπινης πάλης για πλούτο, εξουσία και ευτυχία. Για λίγα παραπάνω στρέμματα γης, άνθρωποι σφετεριστές αλληλοσπαράζονται σαν τα ζώα, λερώνονται ψυχή τε και σώματι. Σαν αλαφιασμένες φιγούρες, πότε το σκάβουν, πότε το σκορπούν, πότε το κρατούν στο χέρι σαν κάτι ιερό, πότε το αλείφουν σε όλο το σώμα και τα γεννητικά τους όργανα, πότε κυλιούνται, πότε ανοίγουν τον ίδιο τους τον λάκκο. Η ένταση είναι διαρκώς στο ναδίρ, σε γραπώνει από τον λαιμό και δεν σου δίνει περιθώρια να τραβήξεις το βλέμμα από την σκηνή.
Η Ελένη Αληφραγκή και ο Βαγγέλης Σταθόπουλος ντύνουν ζωντανά με νότες τα σονέτα του ίδιου του συγγραφέα, δίνοντας στιγμές ανάσας στην ασφυξία της συνθήκης. Τα κοστούμια της Αλεξάνδρας Μπαρή με διττή σημασία, τα φώτα του Γιάννη Καραλιά οργανικά.
Οι ερμηνείες των Δάφνη Νικητάκη, Σπύρου Αναστασίνη, Αλέξανδρου Παυλίδη Ηρώς Κόκκινου, Γεωργίας Σωτηριανάκου και Πάνου Μαλικούρτη είναι ένας άθλος. Όλοι, ανεξαιρέτως, σμιλεύουν αδρά την όψη και την κόψη της ανθρώπινης φύσης σε έναν ανούσιο κύκλο βίας, εκμετάλλευσης και ηθικής κατάπτωσης. Ζηλευτό αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς συνόλου!
Να πώς ένα κείμενο μπορεί να ανανεωθεί χωρίς να χάσει την ουσία του. «Η ζωή και ο θάνατος του Καραβέλα» του Κωνσταντίνου Θεοτόκη από την ομάδα «Αυτή κι Αυτοί» είναι η τρανή απόδειξη ερμηνευτικής και αισθητικής αρτιότητας!